74
Şəkil 3.10 a), b)-də ABŞ-la Meksika arasındakı
sərhəd -
keçid məntəqəsində quraşdırılmış Radiasiyaya Nəzarət
Kompleksi
və b) Kompleksin
nəzarət mexanizmi
göstərilmişdir. Bu Kompleksə daxil olan portallar radiasiya
buraxmır və ionlaşdırıcı şüalanmanın bütün növlərini (α, β, γ,
neytron şüalanmalarını), eləcə də radioaktiv çirklənməni
aşkar
edir. Konstruksiyasına qamma və neytron detektorları, nəzarət
elektron avadanlıqları, elektrik enerjisi təchiz edən cihazlar,
batareya
ehtiyatı,
mövcudluq
sensoruları
və
kommunikasiyalar daxildirlər.
3.5.1.
Neytron radiasiyasının aĢkar olunması
Şək. 3.11. Radiasiyanı aşkar edən portalın
detektor sütunu
75
Neytron-şüalanması 20000-40000km/san sürətlə uçan
neytral zərrəciklər selidir. İonlaşma qabiliyyəti 1 sm qaçış
yolunda neçə min ion cütünə bərabərdir. Nüfuzetmə
qabiliyyəti havada çox böyük olub bir neçə km-dir. Odur ki,
neytron radiasiyasını aşkar edən cihazlarda neytronların
sürətini azaltmaq üçün plastik sinsilyatorlardan və
3
He
sayğaclarından istifadə olunur. Ağ plastiklər neytronların
hərəkətini yavaşıtdığından ionların tutulma hərəkəti yaxşılaşır.
Bu, neytron radiasiyanı aşkar edən ən geniş yayılmış
üsuldur. Sayğacın borusu
3
He və ya BF
3
qazı ilə doldurulur.
Neytron
boruya təsir etdikdə
n +
3
He
3
H +
1
H + 0.764 МэВ
n +
10
B
7
Li* +
4
He
7
Li + 4He + γ(0.48 МэВ) +2.3 МэВ
(93%)
n +
10
B
7
Li +
4
He + 2.8 МэВ ( 7%) (3.1)
reaksiyasından alınan tritium və proton mütənasib sayğac
rejimində işləyən qazboşaldıcı sayğacı vasitəsilə qeyd olunur.
Dostları ilə paylaş: 
