Azərbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ «AZƏrbaycan hava yollari» qsc mġLLĠ avġASĠya akademġyasi

 
Şək. 5.6. Beynəlxalq qablaşdırma etiketləri 
 
5.3. DaĢınma nəqliyyatları 
 
Bir çox radioaktiv materiallar hava nəqliyyatı ilə daşınır. 
Radioaktiv materialların hava yolu ilə nəql edilməsi ciddi surətdə 
tənzimlənir. Hava gəmisinin pilotu təyyarədə belə mate-rialın 
olduğunu təsdiq edən yük bəyannaməsi imzalamalıdır. Hava 
gəmisindəki radioaktiv material elə qablaşdırılmalıdır ki, o, hava 
nəqliyyatına, məsələn, təzyiq dəyişkənliyinə davam gətirsin və 
müəyyən edilmiş yerdə yerləşdirilsin.
Dəmir yolu nəqliyyatı bütün növ radioaktiv materialların 
daşınması üçün istifadə edilə bilər. Dəmir yolu ilə yük maşını 
nəqliyyatı arasındakı əsaslı fərq bağlamaların ölçüsü ilə izah 
edilir. Qatarlarda yük maşını ilə daşımaq üçün çox çətin olan ən 
iri və ən ağır B tipli bağlamaları daşımaq mümkündür. Bundan 
başqa, qatarlar çox zaman aşağı radioaktivlikli iri həcmli
radioaktiv tullantıları da daşımaq üçün əvəzsizdir.
Radioaktiv materiallardan ibarət yüklərin bir hissəsi də yük 
maşını ilə daşınır. Yük maşını ilə daşımaq üçün istifadə edilən 
bağ-lamalara əvvəl izah edilənlərin hamısı daxil edilir. Bəzi 
yüksək aktivlik səviyyəsinə malik yüklər maksimum təhlükəsizlik 

---

141 
və mühafizəni təmin etmək üçün xüsusi marşrutlar vasitəsilə 
daşınmalıdırlar. 
Radioaktiv materialların su yolu ilə nəql edilməsi iki geniş 
təsnifata bölünür: okean və çay. Radioaktiv materialların okean 
vasitəsilə daşınmasına həm aşağı səviyyəli radioaktiv filizlər və 
həm də istifadə edilmiş reaktor zonaları kimi yüksək səviyyəli 
aktivliyə malik radioaktiv materiallar daxildir. Amerika Birləşmiş 
Ştatlarına radioaktiv materiallar daşıyan gəmilər ABŞ-ın ərazi 
sularına daxil olmaqla bağlı sahil mühafizəsinə dair çox ciddi 
tələblərə əməl etməlidirlər. Çay gəmiləri yük maşını və ya qatarla 
daşınan radioaktiv materiallara oxşar materiallar daşıyırlar. 
Müvafiq liman obyektlərinə giriş, habelə materialların barjlardan 
yük maşınına və ya qatara daşınması ilə nəticələnən zərurət 
radioaktiv 
materialların 
su 
nəqliyyatı 
ilə 
daşınmasını 
məhdudlaşdırır.