58
Aslida bu feyklarni yaratishning asosiy maqsadlaridan biri
–
axir ular ma’lum
maqsadda yaratiladiku:
-
inson, hoodia yoki voqea haqidagi taassurotni butunlay o’zgartirish yoki
noto’g’ri ko’rsatish
;
-
insonga, odamlar guruhiga, butun bir jamiyatga, hattoki davlatga zarar
yetkazish;
-
katta miqdordagi insonlarga yanglish axborot berish: ularni hodisa yoki
boshqa insonlar haqida butunlay boshqacha o’ylashga majbur qilish
;
-
aslida muhim bo’lgan voqealardan yoki bironta voqeaning muhim
dalillaridan diqqatini chalg’itish
;
-
qo’rqinch, vahima,
ishonchSiz
likni uyg’otish
;
-
alohida insonlarni, insonlar guruhini, katta jamiyatlarni ma’lum harakatlarga
dav’at etish
.
So’nggi paytlarga tegishli feyklarning yorqin misoli tariqasida
,
–
koronavirus
epidemiyasining davrini aytib o’tsa bo’ladi, bu davr feykk
a kiritiladigan barcha
belgilangan maqsadlarni aks ettiradi,
–
5Gning COVID-19 bilan kasallanishga
bo’lgan ta’siri haqidagi hikoyani misol qilsa bo’ladi
.
Ma’lum bir paytda 5Gning
xavfi haqidagi xabarlar ommaviy ravishda yangiliklarda, ijtimoiy tarmoqlarda,
messenjerlarda tarqatilishni boshladi. Haqiqatdan uzoq bo’lgan axborot
insonlarning kasallik haqidagi bilgan ma’lumotlarini noto’g’ri ko’rsatish,
vahima va qo’rqinch hissiyotini uyg’otishga
, va va natijada
–
harakatga da’vat
etishga qaratilgan edi. Turli mamlakatlarda 5G-inshootlarning vishkalari
yoqilgan va buzilgan holatlar ham uchrab turdi, insonlar ularni olib qo’yishni
yoki rejalashtirilgan bo’lsa, o’rnatmaslikni talab etishardi
.
Trener o’z ixtiyoriga ko’ra
ushbu mavzuga doir boshqa
misollarni/keyslarni tanlashi va qo’llashi mumkin
(ehtimol, yangilangan
yoki mamlakat/hudud geografiyasiga javob beradigan). Muhim:
misollarning ahamiyati va mavzu jihatdan mazmuni 5G haqidagi
misolga o’xshash bo’lishi kerak
.
Bizning Timur bilan hikoyamizga qaytsak, Siz
nima deb o’ylay
siz, u haqidagi
feyk boshqa insonlar unga qarshi harakat boshlashlariga sababchi bo’lishi
mumkinmi? Shubhasiz, mumkin edi. Timur ana shunday yaxshi odam
emasligini eshitib, kimdir unga dars berishga qaror qilishi mumkin edi. Bu esa
ma’naviy bosim ko’rsatish yoki hayoti uchun xavf tug’dirgan jismoniy nizo
bilan yakunlanishi mumkin edi. Bu biz hali shunchaki uydirma kichkina
axborot haqida gapiryapmiz.
Feyk va uni qo’llashning asoratlari ana sh
unday
bo’lishi mumkin
.
Dostları ilə paylaş: