Axborot kommunikatsiya texnologiyalari

Axborot texnologiyasi
— axborotni to’plash, saqlash, izlash, unga ishlov 
berish va uni tarqatish uchun foydalaniladigan jami uslublar, qurilmalar, usullar va 
jarayonlar; 
Axborot tizimi
— axborotni to’plash, saqlash, izlash, unga ishlov berish 
hamda undan foydalanish imkonini beradigan, tashkiliy jihatdan tartibga solingan 
jami axborot resurslari, axborot texnologiyalari va aloqa vositalari.
Ixtiyoriy axborot tizimida uning ishlash jarayonini quyidagi tasvirda 
ko’rsatamiz. Asosiy ishlar 4 ta blokdan iborat: dastlabki ma’lumotni kiritish, unga 
ishlov berish, natijaviy ma’lumotni uchun iste’molchilarga yoki boshqa Axborot 

---

21 
tizimi ga uzatish, teskari aloqani ta’minlash, ya’ni natijani tahlil qilib dastlabki 
ma’lumotlarni xodimlar yoki boshqa AT tomonidan tuzatish. 
AT ning ishlash printsipi quyidagicha: Foydalanuvchi biror vaziyatni hal 
qilish uchun AT ga savol bilan murojjat qiladi, AT javob qaytaradi, foydalanuvchi 
qaror qabul qiladi va vaziyatdan chiqib ketadi. 
 
3-rasm. Axborot tizimida jarayonlar 
Axborot tizimi ni qo’llash quyidagi natijalarga olib keladi: 
−
Boshqaruv masalalarini echishda matematik metodlar va intelektual 
tizimlardan foydalanish yangi ratsional echimlarga olib keladi; 
−
Xodimlarni ishlarni avtomatlashtirish natijasida zerikarli, bir xil 
takrorlanuvchan ishlardan ozod qiladi; 
−
Axborotni ishonchliligini oshiradi; 
−
Qog’oz axborot tashuvchilarni magnit disklar bilan almashtiradi va axborotni 
qayta ishlashni ratsional tashkil etadi; 
−
Axborot va hujjatlar oqimini harakatini yaxshilaydi; 
−
Mahsulot va axborot ishlab chiqarish xarajatlari va xizmatlariga sarf-
xarajatlarni kamaytiradi; 
−
Iste’molchilarga yangi xizmatlarni taklif qiladi; 
−
Bozorning yangi ishtirokchilarini aniqlaydi; 
АТ ning apparat va dasturiy ta’minoti 
Foydalanuvchi 
yoki 
АТ 
Axborotni 
kiritish 
Axborotga 
ishlov 
berish 
Axborotni 
chiqarish 
Teskari 
aloqa 

---

22 
−
Iste’molchilarga va ta’minotchilarga yangi xizmatlar va skidkalar taklif qiladi 
va iste’molchilar miqdorini saqlab qoladi, hatto ko’paytiradi. 
2012-2014 yillarda O’zbekiston Respublikasida axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalarini yanada joriy etish va rivojlantirish dasturi 
, 
PQ 1730, 21 mart, 2012 
y. 10 ta banddan iborat. 
Korxonada axborot tizimini yaratish uni boshqaruvchi strukturani tahlili 
qilishdan boshlash kerak. 
Korxonaning barcha bo’limlarining ishlarini muvofiqlashtirish har xil 
darajadagi boshqarish bo’g’inlari, odatda 3 bo’g’indagi, (masalan, 1) universitetda: 
kafedra, dekanat, rektorat; 2) xalq xo’jaligida: tuman, viloyat, davlat hokimiyati; 3) 
qurilishda: tsex, uchastka, qurilish boshlig’i va h.k.) orqali amalga oshiriladi.