Musiqiy akustika

MUSTAQILLIK YILLARIDA RADIOESHITTIRISH
VA TELEVIDENIYANING RIVOjLANISH ISTIQBOLLARI
mustaqillikka erishganimizdan so‘ng mamlakatimizda radioeshittirish va televideniya so-
hasida ko‘p o‘zgarishlar yuz berdi. Jumladan, O‘zbekistonning ijtimoiy-siyosiy, madaniy-
ma’rifiy ha yotida ommaviy axborot vositalari ichida televideniya va radioning alohida o‘rni 
mustahkam landi.
Jumladan teleko‘rsatuv va radioeshittirishlarning mazmun-mundarijasi tubdan o‘zgardi. 
tele vizion va radioeshittirishlar strategiyasining asosiy yo‘nalishlari belgilandi. axborot soha-
sida ya gona davlat siyosatini amalga oshirish, mamlakatda teleradioeshittirish tashkilotining 
rivojlanishi, uning Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlardagi, shuningdek xorijiy dav-
latlardagi tele radiotashkilotlar bilan hamkorlikda ishlashini muvofiqlashtirish, teleko‘rsatuv 
va radioeshittirishlar faoliyatini hududiy ta’minlashni takomillashtirish maqsadida 1992-yil 
7-yanvarda tashkil etilgan «O‘zbekiston davlat teleradioeshittirish kompaniyasi» Respublika 
Prezidentining 1996-yil 7-maydagi farmoni bilan joylarda hududiy bo‘linmalarga ega bo‘lgan 
«O‘zbekiston teleradio kompaniyasi» – «O‘zteleradio» deb o‘zgartirildi.
2005-yil 8-noyabrda esa mustaqil teleradiokanallarni yanada rivojlantirish va isloh qilish, 
aholi hamda jamiyatning har tomonlama xolis axborotga bo‘lgan talab-ehtiyojlarini qondi-
rishda, mamlakatimizning elektron ommaviy axborot vositalari rolini oshirish maqsadi-
da «O‘zbekiston teleradiokompaniyasi» «O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasi» (mtRK) 
nomi bilan qayta tashkil etildi.
O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasi, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining far-
mon va qarorlari, O‘zbekiston Respublikasining ommaviy axborot vositalari faoliyatiga daxl-
dor qonunlar asosida ish yuritadi va o‘z faoliyati yuzasidan O‘zbekiston Respublikasi vazir-
lar mahkamasiga hisobot berib boradi.
Radioeshittirish ommaviy axborot vositalarining o‘ziga xos elektron texnikaga asos-
langan turidir. Ovozni maxsus apparatlar yordamida ko‘paytiradi, keng hududlarga, uzoq 
masofalarga yetkazib beradi. Radioeshittirish matbuotning o‘ziga xos og‘zaki eshituvchi-
ga yo‘naltirilgan bir ko‘rinishi sifatida, matbuot qonuniyatlari asosida faoliyat ko‘rsatadi. 
uning vazifalarini o‘ziga xos ravishda ado etadi. Radioeshittirishning informatsion turi 
(xabar, suhbat, reportaj), tah liliy eshit tirish (sharh, kuzatish), badiiy publitsistik (lavha, 
ocherk, feleton) kabi asosiy janrlari mav jud. Shuningdek, unda adabiy ijod (radiohikoya, 
radiopyesa, radiospektakl) va musiqa san’ati yo‘nalishi (radiokonsert, radiokompozitsiya) 
kabi eshittirishlar ham beriladi.
Radioeshittirish ommaviy axborot vositasi sifatida turli ma’lumotlar, ommaga infor-
matsiya yetkazib berish barobarida musiqa san’atini ommalashtirishda ham muhim ahami-
yat kasb etadi.
Radio dastlab aloqa vositasi sifatida ishlatilgan bo‘lsa, keyinchalik undan ommaviy ax-
borot vositasi sifatida ham foydalanilgan.
Birinchi radioeshittirishlar 1919-yili Nijegorod radiolaboratoriyasidan, 1920-yili moskva, 
Qozon va boshqa shaharlarda tajriba radiostansiyalaridan olib borildi.
O‘zbekistonda dastlabki radioeshittirish tajribalari 1926-yili toshkentda amalga oshiril-
di. 1927-yili 11-fevralda quvvati 2 kilovatt bo‘lgan ommaviy radiostansiya ishga tushirilib, 
radio eshittirishlar boshlangan. Radio orqali turti mazmundagi chiqishlar, suhbatlar, kon-
Radio orqali turti mazmundagi chiqishlar, suhbatlar, kon-
sert dasturlari radioeshittirishlarning asosini tashkil etadi. 1935-yildan asosiy eshittirish-
lardan biri «Radiogazeta» muntazam berila boshlandi. Bu vaqtda radioeshittirishlar oldin-
Bu vaqtda radioeshittirishlar oldin-
dan magnit lentalariga yozib olinmay to‘g‘ridan to‘g'ri efirga uzatilardi. 1931-yilda «O‘rta 

---

5
Osiyo radioeshittirish» qo‘mitasi tashkil etildi. 30-yillarda radioeshittirishning radiomiting, 
radioyo‘qlama, radioreyd, radioocherk kabi janr va shakllari paydo bo‘ldi. Keyinroq «Jonli 
axborot» informatsion eshit tirishlari tashkil etildi. Radio Respublikamizning madaniy, ijti-
sion eshit tirishlari tashkil etildi. Radio Respublikamizning madaniy, ijti-
ion eshit tirishlari tashkil etildi. Radio Respublikamizning madaniy, ijti-
moiy hayotida mustahkam o‘rin egallay boshlaydi.
mamlakatimiz mustaqillikka erishganidan so‘ng yoshlarimizning ezgu maqsadlar sari 
inti lishiga keng yo‘l ochib berildi.
yoshlar uchun yaratilayotgan keng imkoniyatlardan foydalanib o‘quvchilar o‘quv dargo-
himizdan olgan 3 yillik nazariy bilimlarini toshkent radioeshittirishlar uyida amaliyotda 
qo‘llagan holda mustahkamlab bormoqdalar.