Biologik faol moddalar olish texnologiyasi

MAVZU: BIOFAOL MODDALARNI EKTRAKSIYALASH 
Reja: 
1. Tabiiy manbalardan biologik faol moddalarni ekstraksiyalab olish.
2. Fizik-kimyoviy usullar.
3.Ajratib olish jarayoniga ta’sir etuvchi omillar.
Tabiiy xom ashyolardan BFM ni ekstraksiyalash. Ekstraksiya biologik faol moddalarni 
ajratib olish usuli sifatida. 
 

---

Ekstraksiya
 
– bu eritma yoki qattiq jismlardan tanlovchan erituvchilar yordamida 
(ekstragentlar) bir yoki bir necha komponentlarni ajratib olish jarayoniga aytiladi.
Ekstraksiya 
– bu BFM ajratib olishning eng qadimgi usullaridan biri bo‘lib, hozirgi 
vaqtda ham ularni ajratib olishning asosiy usullaridan biri bo‘lib qolmoqda.
Moddalarning quyidagi tizimlaridagi ekstraksiyasi farqlanadi:
qattiq jism −suyuqlik va suyuqlik−suyuqlik. 
Farmatsevtik sanoatda ko‘pincha qattiq jism − suyuqlik tizimidagi ekstraksiyalash 
qo‘llaniladi, bunda qattiq jism sifatida dorivor o‘simlik xom ashyosi yoki hayvon tabiatli xom 
ashyodan foydalaniladi. 
 
Ekstraksiyalash jarayonining nazariy asoslari. 
Ekstraksiyalash jarayoni massa 
almashinuv jarayonlari qatoriga kirib, bunda ekstraksiya yuqori konsentratsiya zonasidan 
diffuziya hisobiga amalga oshadi. Bular biologik faol modda tutuvchi o‘simlik yoki hayvon 
hujayralari bo‘lishi mumkin.
Ekstraksiyalash jarayoni, ekstragentga material zarrachalarining ichki tuzilmalaridan 
BFM ni diffuziyalanishiga asoslangan bo‘lib, bu jarayon konsentratsiyalar muvozanatga 
yetgandagina to‘xtaydi.
Muvozanat holatida ekstragentdan materialga qancha miqdorda molekula o‘tgan 
bo‘lsa, materialdan ekstragentga ham shuncha miqdorda molekula zarrachalari o‘tadi, ya’ni 
konsentratsiya doimiy qoladi.
BFM ni xom ashyodan ekstraksiyalash (ajratib olish) jarayoni quyidagi bosqichlardan 
iborat:
- Xom ashyoni maydalash;
- Erituvchiga xom ashyoni solish;
- Shrotni olib tashlash;
- Kerakli konsistensiyaga kelguncha erituvchini olib tashlash (suyuq, quyuq, quruq).
-