Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti o‘zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti


Barcha tovushlar farqlanadi, xuddi odamlarning qo‘l yozuvlaridek



Yüklə 3,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə78/203
tarix21.10.2023
ölçüsü3,61 Mb.
#158334
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   203
Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti (1)

Barcha tovushlar farqlanadi, xuddi odamlarning qo‘l yozuvlaridek. 
Fonologiya bunday farqlanishlarni kuzatmaydi. Fonologiya “sh” (shoe 
so‘zidagidek) va “s” (Sue so‘zidagidek) tovushlari orasidagi farqlanishlarga 
e`tibor qaratadi. Fonologiyaning birligi – fonema.
17

Vengr tilida talaffuz qilish juda oson, chunki bir harf bitta tovushga 
to‘g‘ri keladi. Istisnoli holatlar venger tilida ham kuzatiladi. –sd bilan tugovchi
vengr so‘zlari, masalan, mosd, lásd, nevesd, üsd
 
so‘zlari “sh” tovushiga 
o‘xshab, ya`ni “zh” tarzida talaffuz qilinadi: mozsd, lázsd, nevezsd, üzsd. 
18

Vengr tilidagi mozsd so‘zini tovush jihatidan tahlilga tortamiz. Bunda 
eng so‘nggi tovush “sh” talaffuz etilmaydi. Chunki undoshdan so‘ng yana bir 
undosh kelib qo‘shilgan mos+d, shuning uchun ikkinchi undoshni talaffuz etish 
imkoniyati yo‘q. Bunda (/S/) tovushi ham, (/D/) tovushi ham shovqinli tovush 
hisoblanadi, shuning uchun vengr tilida bu tovushlar yonma-yon kelganda /Z/
tarzida talaffuz etiladi.
Bunday holat inglliz tili uchun ham xosdir. Masalan, biror /sh/ tovushi 
bilan tugagan so‘zni olaylik, aytaylik wash (yuvmoq) so‘zi bo‘lsin. Uning o‘tgan 
zamondagi shaklini hosil qilish uchun /ed/ shaklidan foydalaniladi (washed - 
yuvdim). Bunda talaffuzda qiyinchiliklar yuzaga keladi, ya`ni /sh/ tovushi 
shovqinli, /d/ esa ovozdor tovushdir. Ingliz tili ona tilisi hisoblangan inglizlar 
wazhed yoki washt tarzida talaffuz qilinadi.
Ingliz tilida R`s tovush birikmasi talaffuzi vengr tilidan farqlanadi.

Yüklə 3,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   203




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin