Microsoft Word 2020-21 ijtimîiy majmua so'ngisi

rivojlanishini 
harakatga 
keltiruvchi kuch deb, kishi ehtiyojlari ta’sirida yuz 
beradigan ob’ektiv omillarni, odamlarning oddiy, 
biologik va jismoniy (moddiy) ehtiyojlaridan boshlab, 
oliy (mahnaviy va ruhiy) ehtiyojlariga qadar bo’lgan 
ehtiyojlar 
majmui 
hamda 
ularni 
qondirish 
imkoniyatlari orasidagi munosabatlarga aytiladi. 
Ehtiyojlar u yoki bu faoliyatning sabablarini 

---

42 
states.Needs or create reasons for this 
activity. People looking for means and 
resources to meet their own needs. 
There are options to meet the needs of 
people happy. Otherwise, he will be 
unhappy to learn that the driving 
force.If moral education, and social 
development. Moral education and 
faulty human social breakdown and 
social benefit (theft, extremism, lies, 
fraud, etc.) face. Moral education to 
meet the needs of people looking for 
ways to communicate with people and 
to improve the quality of social. 
These mutual influences aimed 
at the efficient use of power leading 
educational interaction to be successful 
in the. 
vujudga keltiradi. O’zining ehtiyojlarini qondirish 
uchun kishi vosita va manbalar qidiradi. Ehtiyojni 
qondirish imkoniyatlari mavjud bo’lganda, kishi o’zini 
baxtiyor his etadi. Aks holda, o’zini baxtsiz deb bilib, 
unda harakatlantiruvchi kuch paydo bo’ladi. 
Agar odamning axloqiy tarbiyasi to’g’ri 
bo’lsa, u ijtimoiy rivojlanadi. Axloqiy tarbiyasi nosoz 
odamning ijtimoiy sifatlari nuray boshlaydi va ijtimoiy 
illat (o’g’rilik, nashavandlik, yolg’on so’z, firibgarlik 
va hokazo) larga duchor bo’ladi. Axloqiy tarbiyasi 
yaxshi odam ehtiyojini qondirishning to’g’ri yo’llarini 
izlaydi hamda odamlar bilan muloqotda bo’lib, yaxshi 
ijtimoiy sifatlari takomillashib boradi. 
Bunday o’zaro ta’sirlardan paydo bo’lgan 
kuchdan samarali foydalanish uchun yo’naltirilgan 
tarbiyaviy ta’sirning muvaffaqiyatli bo’lishi yetakchi 
o’rinni egallaydi.
9
 
Bolalar va o’spirinlar xulq-atvordagi chetlash deganda faqatu o’ziga e’tiborni tartadigan 
shuningdek tarbiyachilarni (ota-ona, uqituvchi, jamoatchilik) ni qavga soladiganlarni ham 
tushuniladi. Bu o’zgarishlar umuman qabul qilingan me’yor talablaridan cheklash bo’libgina 
qolmasdan, shuningdek kelajak jinoyatlar, axloqiy, huquqiy me’yorlarni buzishni o’z ichiga olib 
xulq-atvor sub’ektiga xavf soladi, butun jamiyatga xavf soladi. Bola (uspirim)ning xulq-
atvoridagi chetlash Birinchidan simptom shaxsning o’ziga xosligining paydo bo’lish va 
rivojlanishiga signal sifatida : 
Ikkinchidan shaxsning rivojlanishiga tarbiyaviy ta’sirini amalga oshiruvchi, shakllantiruvchi 
qurol sifatida qobul qilinadi. Shaxs va bolalarning chetlashning oldini olish psixik 
immuno’zatsiyani ya’ni xulq-atvor psixik malakalarini o’rganishni talab qiladi. Bu vazifalarni 
echish uchun ijtimoiy inqirozning salbiy oqibatlarini neytrallovchi va korrektsiyalovchi ijtimoiy 
pedagogik haroitlarini tashkil qilishga haratilgan maktab siyosatini ishlab chiharish zarur bo’ldi. 
1.
Bolalarning xulq-atvordagi chetlashlarining barcha turlarining tarqalishiga yo’l 
qo’ymaslik. 
2.
O'quvchilar,ota-onalarning 
fikrlarini 
o’rganish, 
talqin 
qilish 
ular 
asosida 
o'quvchilarning chetlanishining oldini olish va korrektsiyalash dasturini ishlab chiharish. 
3.
O'quvchilarning xulq-atvordagi chetlashlarning oldini olish usullarini egallagan, 
bolalar Bilan samarali munosabatda bo’lib konfliktlar uchish, stresslardan chiqib ketish, salomat 
turmush tarzini tashkil qilish usullarini bo’ladigan pedgogik kadrlarni tayyorlash. 
4.
Tashqi tavakkalchilik omillaridan ozod bulgan psixik- pedagogik haroitni maktabda 
yaratish, ota-ona, jamoatchilik bilan birga ishlashning samaradorligini oshirish. 
O'spirimlarga o’tish davridan qanday chiqish yo’llarini o’rgatish zarur chetlashlarga 
ega bolalar bilan ishlashning samaradorligi quyidagi asoslarga bog’liq. 
1.
O'quv ishchangligining yutuqlariga bog'liq. 
2.
O'quvchilarning emotsional ijobiy, qoniharli darajadagi munosabat tizimiga 
(tengqurlar, o'quvchilar, ota-onalar). 
3.
Psixik himoya qilish. Ijtimoiy himoya qilish uchun 
1.
O'quvchilar o’zlarining huquq va vazifalarini bilishi 
2.
O'quv va tarbiya jarayonida sub’ektlar va o’qituvchilarning hurmatini saqlash 
9
Curriculum, cultural traditions and pedagogy: understanding the work of teachers in 
England, France and Germany (2012
).

---

43 
3.
O'quvchilarning muayyan bir belgi bo’yicha dikriminatsiyaga yo’l qo’yadigan psixik 
va ijtimoiy tengligi 
4.
O'quvchilar shuquqlarining mustaqilligidan va o’z-o’zini anglashdan saqlash. 11-12, 
15-16 yoshdagi o’spirinlar jismoniy, jinsiy va axloqiy tomonidan rivojlanish davrida bo’ladi, 
o'quvning ishonchi shakllanadi. Teskari xulq- atvor o’spirinning- bu pedagogik diqqatdan 
tashharida qolgan, tarbiya ko’rmagan va o’qimagan bolalardir. Ular o’z tengqurlaridan orqada 
qolgan, chunki, ularning ongi fikrlashi va tasavvuri rivojlanmagan. 
Ular mehnatdan qochadi, maktabda tartibni buzadi, ota-ona, o'quvchilarning aytganini 
tinglamaydi, maktabni tashlab ketadi. O’spirin xulq-atvordagi chetlash pedagogik nazardan 
chetlab qolish salbiy muxitning natijasi hisoblanadi. Natijada kelishmovchilik, o’zini aybsiz 
hisoblash uyidan chiqib ketish kabi hodisalar ro’y beradi. Keyin o’spirimlar yovuz, o’g’rilikga, 
alkogolga tez o’rganib ketadi. N. Vayzman qiyin bolalarni uch guruxga bo’ladi: 
1.
Psixik jihatdan, jismoniy va jinsiy tomonidan rivojlanmagan. Ular maktabda o’ynab yuradi, 
hech kimni tinglamaydi, qiziqishi yo’q. 
2.
Tez jinsiy rivojlanishiga va effektlilikga ega tezkor yovuz bo’ladi. Ular ota- ona va 
o'qituvchilarning tanbexiga qarshilik ko’rsatadi. 
3.
Qiyin oiladan chiqqan bolalar. 
Ijtimoiy pedagogning qiyin bolalar bilan ishlashdagi maqsadi ularga paydo bo’lgan 
inqirozdan «sakrab» o’tishga «mustaqil» hayotini o’zgarishga yordam berishdir. 
Bunda tarbiyalanuvchining o’zi xulq-atvorini baxolashi, ularning ijobiy va salbiy tomonlarini 
bilishi va o’zgartirishiga harakat qilishi ahamiyatlidir.