o‘tkazgichni
mustahkam
tok
o‘tkazmaydigan
muhofaza qobiqlari bilan
jihozlamasak elektr xavfi
aniq. Shuningdek ba’zi bir ishlar elektr tokini,
o‘chirmagan olda olib borishga to‘g‘ri keladi, bunda
elektr asboblarining tutqichlarini
muhofazalash talab
qilinadi, shuningdek, ba’zi bir hollarda elektr
tarmoqlarida elektr kuchlanishni uzib remont ishlarini
bajarishga to‘g‘ri keladi. Bunday hollarda to‘satdan
bilmasdan tokka ulab yuborish, tuzatib bo‘lmaydigan
xavfli vaziyatlar olib keladi.
Yuqorida sanab o‘tilgan
holatlarning har biri
o‘ziga yarasha muhofaza vospitalarini, yoki muhofaza
asboblarini,
yoki
bu
xavfni
aniqlash
uchun
ishlatiladigan
muhofazalangan
asboblardan
foydalanishga to‘g‘ri keladi.
Muhofaza aslahalari shartli ravishda uch turga
bo‘linadi:
- muhofaza qobiqli;
- to‘siq;
- saqlovchi vositalar.
Muhofaza qobiqli elektrdan saqlovchi vositalar
asosan ikki turga bo‘lib qaraladi:
1)
Asosiy muhofaza vositalari
2) Yordamchi muhofaza vositalari.
Asosiy muhofaza qobiqli vositalarga uzoq vaqt
elektr kuchlanishlari ta’sirida ishlashi mumkin
bo‘lgan va elektr kuchlanishidan
muhofaza qilish
qobiliyatiga ega bo‘lgan vositalar kiradi. Ular bilan
elektr kuchlanishiga ega bo‘lgan o‘tkazgichlarda
elektrni uzmasdan ishlashga ruxsat etiladi. Bunday
vositalarga rezinadan qilingan qo‘lqoplar,
dastasi
muhofaza qobiqlari bilan jihozlangan elektr asboblari,
muhofazalangan shtangalar, elektr o‘lchash asboblari,
shuningdek muhofazalangan kuchlanishni o‘lchash
asboblari kiritiladi.
Yordamchi elektr tokidan muhofaza qiluvchi
vositalarga, o‘zi etarli qarshilikki ega bo‘lmagan va
shuning uchun ayrim holda elektr tokidan himoya qila
olmaydigan lekin elektr ta’sirini qisman kamaytirish
imkoniyatiga ega bo‘lgan vositalar kiradi. Ular asosiy
vositalarga qo‘shimcha
ravishda ularning muhofaza
qobiliyatini oshirish uchun xizmat qiladi. Yordamchi
muhofaza vositalariga dielektrik kalishlar, gilamchalar
oyoq ostiga qo‘yiladigan
quruq taxtadan qilingan
tagliklar va boshqalar kiradi.
To‘siq muhofaza vositalari elektr toki ta’siridan
vaqtincha to‘sish yo‘li bilan muhofaza qiladi, masalan
pagjara sifatidagi to‘siqlar kletkalar, shuningdek tok
taqsimlagich shkaflari va boshqalar. Ba’zi
hollarda
esa vaqtincha ogohlantiruvchi plakatlar osib qo‘yiladi,
vaqtincha elektr asboblarini erga ulab muhofazalash
ham mumkin.
Bundan tashqari elektr ta’minoti vositalari
baland stolbalarda va chuqur
er osti kabellari orqali
amalga oshiriladi. Bular ham o‘z navbatida to‘siq
vositalari vazifasini bajaradi.
Saqlovchi muhofaza vositalari ishchilarni nur,
issiqli va mexanik jaroxatlardan shaxsiy saqlash
vazifasini bajaradi. Bularga muhofaza ko‘zoynaklari,
protivogazlar, maxsus qo‘lqonlari kiradi.