toksikologiya elmi
toksiklik və toksiki proseslər
zamanı- kimyəvi maddələrlə, bioloji obyektlərin qarşılıqlı təsiri
zamanı qeydə alınan fenomenləri təyin etməyə imkan verir.
İstehsalat toksikologiyası
- əmək gigiyenasının bir
bölməsi olub, istehsalat şəraitində rast gəlinən kimyəvi
maddələrin orqanizmə təsirini öyrənir.
Toksikologiyanın məqsədi
- insan fəaliyyəti sahəsində
ayrı-ayrı şəxslərin, kollektivlərin və bütövlükdə əhalinin
gündəlik kimyəvi maddələrlə təması şəraitində və fövqalədə
hallarda onların həyatlarının, saglamlıqlarının və peşəkar iş
qabiliyyətlərinin qorunub, saxlanmasının təmin edilməsi üçün
tədbirlər sistemini, vasitə və metodları təkmilləşdirməkdən
ibarətdir.
İstehsalat toksikologiyasının vəzifələri:
13
-yeni
sənaye
birləşmələrinin
toksikoloji
cəhətdən
qiymətləndirilməsi və onların reqlamentləşdirilməsi ;
-Toksiki təsirə malik olan- müxtəlif kimyəvi maddlələrin toksik
təsir mexanizmlərinin toksiki prosesin formalaşması və təzahür
qanunauyğunluqlarına əsasən öyrənilməsi;
-toksikantların
orqanizmə nüfuz etməsi, paylanması,
metabolizmi və xaric olunma
Mexanizm və qanunauyğunluqlarının izah edilməsi;
-toksiki
maddələrin və başqa istehsalat mühiti faktorlarının birlikdə
təsirinın tənzimlənməsi; -toksiki maddələrin uzaq təsir
aspektlərinin öyrənilməsi; -sənaye toksikantlarının miqdarının
gigiyenik
normallaşdırılması;
-xammalların
gigiyenik
standartlaşdırılması; -sənaye zəhərlərinin toksikokinetikası və
toksikodinamikasının öyrənilməsi, sənaye toksiki maddələrin
kombinəedilmlş,
müştərək və kompleks təsirlərinin
tənzimlənməsi; -istehsalat zəhərlərinin orqanizmə spesifik
təsirlərinin, o cümlədən sensiblizəedici (həssaslaşdırıcı),
kansergen, qonadotrop, embriotrop, teratogen, mutagen,
kardiovaskulyar, sklerotik və b. təsirlərinin öyrənilməsi,
- heyvanlar üzərində aparılmış eksperimental məlumatların və
yaxud bilavasitə riyazi, modelləşdirmə, həmçinin maddənin
kimyəvi quruluşu üzrə və onun fiziki xassəsinə görə alınmış
nəticələrin insan orqanizmi üzərinə köçürülməsi; -xammalların,
aralıq məsullarının və hazır məmulatlarin tərkibində toksiki
qarışıqların orqanizmə qeri-qənaətbəxş təsir səviyyələrini
məhdudlaşdırmaqla,
gigiyenik standartlaşdırılması. Bu
müayinələrin aparılması hal hazırda mütləqdir ona görə ki,
istehsal olunan hər hansı məhsulun gigiyenik keyfiyyət sertifikatı
olmalıdır. Standartlaşdırmanın həyata keçirilməsi üzrə
cavabdehlik istehsalçı müəssisənin üzərinə düşür. Zərərli
maddələrin təsirinə məruz qalanlarla əlaqədar olaraq bütün qeyd
olunan məsələlər heyvanlar üzərində aparılan eksperimental
müayinələrə əsasən, insanların kəskin və xroniki
zəhərlənmələrinin
müalicə
prosesi
klinika
şəraitində,
14
epidemioloji müayinələr peşə qrupları arasında öyrənilməklə həll
edilir. İstehsalat zəhəri daha geniş anlayışda “
zərərli maddə
”
termini ilə əvəz edilir ona görə ki, bu söz zəhər və fibrogen təsirli
aerozolların təsirini özündə birləşdirir.
DÜST 12.1.007-76 görə
Dostları ilə paylaş: |