Kiyimni konstruksiyalash va modellashtirishning asosiy metodlari

 
 
Mulyaj metodi 

---

Yordamchi to’r- kanva metodi mulyaj metodining bir to’ri hisoblanadi; bunda 
gazlamaning iplarini surish-siljitish hisobiga kiyim detallarining yoyilmasi xuddi 
pardaga o’xshatib yasaladi. 
Kiyim detallarining yoyilmasini boshlang’ich sirt ma’lumotlariga asoslanib 
chizish metodlari gruppasi analitik va grafik metodlar degan yordamchi 
gruppalarini o’z ichiga oladi. 
Analitik metodlar gavda (sirt) ni razmeri va formasi to’g’risidagi , 
ma’lumotlarga asoslanadigan nazariy hisoblashlar metodi jumlasiga kiradi. Uning 
ikkita asosiy to’ri mavjud: Aqademik.P.L.Chebishev metod iva M.P.(razmerlar 
orasidagi o’tishlarga asoslanish) metodi. 
P.L.Chebishev metodida yoyiladigan sirtning egriligi aniqlanadi. Bu metod 
boshlang’ich sirt to’g’risidagi ma’lumotlarga asoslanib, kiyimning konstruksiyalash 
prinsiplarini rivojlantirishga yordam beradi.
M.P. metodi yordamchi sistema hisoblanadi; u sistema uchun boshlang’ich 
razmerlarning to’liq razmerlari bo’lishi shart. Kiyim detallari chizmalarini esa istagan 
metoda chizish mumkin. Detallarning boshqa razmerlari hisoblash metodida 
aniqlanadi. 
Grafik metodga chizma geometriya prinsipi asos qilib olinadi. Jami metodlarning 
mohiyati yoyilmaydigan sirtlarni uchastka va kichik uchastkalarga bo’lib chiqishdan 

---

iborat. Yordamchi uchastkalarning hosil qilingan chizmalari keyinchalik muayyan 
tartibda ketma-ket joylashtirilib, kiyim sirtining yaxlit chizma yoyilmasi hosil qilinadi.
Kiyim sirtining kesimiga qarab quyidagi metodlar farq qilinadi : geodezik 
chiziqlar metodi (sirtning kesimi geodezik kesimi ya’ni eng qiska yoyilmaning 
boshlang’ich OU chizig’iga nisbatan perpendikulyar joylashgan eng qisqa X
1
, X
2 , 
X
3 
, 
X
4
) chiziqlar bo’yicha hosil qilinadi; kesuvchi chiziqlar metodi (yoyiliuvchi sir tuch 
uchastkaga va har bir uchastka kichik uchuastkalarga bo’linadi) ; uchburchaklar 
metodi (sirt kesimi o’qqa nisbatan joylashgan uchburchaklarga ajratiladi.); gorizontal 
kesimlar metodi (sirt yo’l-yo’l qilib elementar uchastkalarga bo’lib chiqiladi); to’rt 
koordinata metodi (sirtqi koordinatalar o’qi chiziladi, so’ngra o’ziga xos nuqtalar 
qo’yib chiqiladi, nuqtalarning kordinatalari topish yo’li bilan chizma yoyilmadagi 
vaziyatni aniqlash mumkin); yordamchi yoyish chizig’i metodi tikiladigan 
materiallarning harakatchanligi (sirpanchiq, silliqligi) ni hisobga olish zarurligiga 
asoslangan. Maneken (kiyim) da kiyim detallari asosiy zo’riqadigan joylariga 
koordinata o’qlari hamda yordamchi yoyish chiziqlari chiziladi. 
Mazkur chiziqlar o’ziga xos kordinatalar sistemasi bo’lib, ular yordamida kiyim 
detallari yordamida har qanday nuqtaning fazoviy, so’ngra tekislikdagi vaziyatini 
aniqlash mumkin. Bu metod kiyimga shakl berish texnologiyasi haqida 1-2 mm gacha 
aniqlikda ma’lumot olishga imkon beradi
Kiyim detallarining chizma yoyilmasini gavda o’lchamlari va chok haqiga 
asoslanib chizishda har xil konstruksiyalash metodlaridan foydalaniladi. Garchi 
konstruksiyalash metodlarining kamchiliklari ham bo’lsada, ular ancha oson kiyim 
detallarining forma hamda o’lchamlarini nisbatan to’g’ri aniqlash imkonini beradi, 
shunga ko’ra dastlabki chizmalar uchun kerakli ma’lumotlarni hisoblab chiqarishda va 
ularni hali ham shu metodlar ishlatiladi. Ularning ko’pchilikka ma’lum bo’lganlari 
hisoblash-o’lchamlar metodi, proporsional hisoblash metodi, kordinatalar metodi, 
masshtablar metodi va boshqalar. 
Konstruksiyalashning proporsional-hisoblash metodlaridan birinchi marta 
ko’plab kiyim tikishda foydalaniladi Bu metodlar hisoblash-o’lchash metodlarining 
bir to’ridir; bunda bichish o’lchamlari hisoblash o’lchamlariga almashtirilgan. 
Hisoblash o’lchamlari ikkita asosiy razmer belgisiga ko’krak yarim aylanasining 
ikkinchi o’lchamiga va rostga proporsional bog’liq holda belgilanadi.

---