Лаборатория машғулотлари учун таълим технологиялари

chiqish ( V. Bespalko bo’yicha)
Test 
maqsadi
Testlar toifasi 
va turlari 
Xususiyatlari
Javoblar
Test 
topshiriqlarini 
ifodalash 
namunalari
Talabalar 
avval 
o’rgangan 
materialni 
tanishini 
tekshirish 
(o’zlashtirish-
ning I 
darajasi) 
1. Tanib 
olishlikka oid 
topshiriq 
Bir vaqtni o’zida 
(aytib berish 
uchun) 
topshiriq 
va javobdan
iborat bo’ladi 
«Ha» 
«Yo’q» 
… hisoblanadimi? 
2. Ajratib 
olishlikka oid 
topshiriq 
Savol
hamda 
tanlash uchun 
javob 
variantlaridan
iborat bo’ladi
1) 
2) 
3) 
4)
…shulardan qaysi 
biri... to’g’riligini 
ko’rsating
3. 
Tasniflashlikka 
oid topshiriq 
Mos qismlarni 
taqqoslash 
topshiriqlaridan 
iborat bo’ladi
1-(a) 
2-(v) 
3-(b) 
4-(g) 
Mosliklarni 
ko’rsating(ularning 
tushunchasi va 
belgilanishi) 
1. Qo’shimchalar 
qo’yiladigan 
testlar 
Hohlagan 
shaklda: og’zaki, 
belgili, 
chizmalarda 
taqdim etilgan 
fikrlarni 
to’ldirish talab 
yo’q 
… (formulani) 
to’ldiring, 
(etishmayotgan 
elementni)... 
ko’rsating

---

28 
etiladi
2. Tuzilishlik 
(konstruktorlik)-
ka oid testlar 
Esda 
qolganlarni aytib 
berishlarsiz qayta 
takror tiklashni 
talab etadi
yo’q 
Bu “(tushuncha / 
ifodalash 
ko’rsatiladi) 
nima?”... CHizma 
chizing … Uchun 
formulani yozing 
3. Namunaviy 
topshiriqlar
Ma`lum bo’lgan 
qoidalarni qayta 
tiklash va uni 
izlanayotgan 
natija uchun 
qo’llash talab 
etiladi 
1) 
2) 
3) 
4) 
Namunaviy 
topshiriq
Nooddiy
topshiriqlar 
Namunaviy tartib 
ostidagi 
topshiriqlarni 
oxiriga 
etkazishda, 
qo’shicha 
ma`lumotlarni 
qidirish uchun, 
dastlabki 
sharoitlarni 
o’zgartirish talab 
etadi.
1) 
2) 
3) 
4) 
Nooddiy 
topshiriqlar 
Testlarni bajarish natijalari o’quv jarayonida quyidagicha baholanadi: 
I darajada - “3” 
II darajada - “4” 
III darajada - “5” 
Agarda o’quv mashg’ulotining maqsadi “...to’g’risida umumiy tassavurni 
shakllantirish” bo’lsa, va bunda talaba birinchi darajadagi barcha testlarni bajarsa 
talabaga qanday baho qo’yiladi? 
 

---

29 
6-mavzu: Ta`lim usullari 
6.1. Laboratoriya mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi 
 
Mavzu: 
Ta`lim usullari 
Laboratoriya 
mashg’ulotining 
maqsad, 
vazifalari 
Ta`lim beruvchining o’quv 
maqsadlari: 
- loyihalar usuli 
- keys-stadi usuli 
- muammoli vaziyatlar usuli 
- ishbilarmonlar o’yini 
- insert usuli 
- “Birgalikda o’ynaymiz” 
usullarini o’rganish 
Ta`lim oluvchi uchun 
kutilayotgan natijalar: 
- loyihalar usuli 
- keys-stadi usuli 
- muammoli vaziyatlar usuli 
- ishbilarmonlar o’yini 
- insert usuli 
- “Birgalikda o’ynaymiz” 
borasidagi nazariy bilimlarini 
amaliy asoslaydi; 
- O’z mutaxassisligida dars 
iglanmasi ishlab chiqish 
ko’nikmasiga ega bo’ladi.
 
O’quv 
jarayonining 
mazmuni 
loyihalar usuli 
- keys-stadi usuli 
- muammoli vaziyatlar usuli 
- ishbilarmonlar o’yini 
- insert usuli 
- “Birgalikda o’ynaymiz” usullarini o’rganish
 
 
 
 
 
Laboratoriya 
mashg’ulotini
amalga oshirish 
texnologiyasi 
Shakl:
laboratoriya-treningi,
 
kichik guruhlardagi audio-vizual
ijodiy ish, 80 daqiqa davomida 
Metod: 
amaliy, ko’rgazmali metodlari 
 
Vosita:
laboratoriya ishlanmalari, tarqatma materiallar, elektron 
ishlanmalar, magnit doska, A-3 fomatdagi qog’ozlar, markerlar
 
Nazorat:
kuzatish, o’z-o’zini nazorat qilish, qiyosiy tahlil
 
Baholash:
rag’batlantirish, ijodiy ish taqdimoti asosida
mezoniy baholash
 
O’qitish sharoiti: 
Trening o’tkazishga moslashtirilgan o’quv 
xonasi
 
 
6.2. Laboratoriya mashg’ulotining texnologik xaritasi 
Faoliyat 
bosqichlari, 
vaqti 
Faoliyat mazmuni 
Trenerning harakatlari 
Talaba faoliyati 
1-bosqich. 
Kirish 
(10 daqiqa) 
1.1.Auditoriyaning 
trening
mashg’ulotiga tayyorgarlik holatini 
tekshiradi. 
1.2.Talabalarni tayyorlagan ijodiy uy 
1.1.Treningga tayyorlanadi. 
1.2.Tayyorlagan ijodiy ishini 

---

30 
ishlarini tekshiradi, baholaydi. 
1.3.Talabalarni tarqatmalar yordamida 
kichik guruhlarga bo’ladi.
taqdimot qiladi. 
1.3.Kichik 
guruhlarga 
bo’linadi. 
2-bosqich.
Asosiy qism 
 (60 daqiqa)
2.1. Mavzu, trening maqsadi, undan 
kutilayotgan natijalarni e`lon qiladi.
2.2. «T-sxema» 
metodi asosida 
loyihalar usuli :
- keys-stadi usuli 
- muammoli vaziyatlar usuli 
- ishbilarmonlar o’yini 
- insert usuli 
-“Birgalikda o’ynaymiz” usullarini 
tavsiflash 
2.3. Talabalarning «T-sxema» asosida
tayyorlagan ijodiy ish taqdimotlari 
namoyishini tashkil etadi, bildirilgan 
fikr-mulohazalarni 
navbati 
bilan 
tinglaydi va ularni umumlashtiradi. 
2.4. Taqdimotdan so’ng talabalarga 
«T-sxema» 
metodidan 
darslarda 
foydalanish metodikasini tushuntiradi, 
va o’z mutaxassisligiga moslashtirish 
vazifasini topshiradi. 
2.5.Kichik 
guruhlar 
tomonidan 
tayyorlangan ijodiy ishlanmalar namo-
yishini tashkil etadi va faol guruhlarni 
rag’batlantiradi. 
2.1. Tinglaydi, yozib oladi. 
2.2.Tinglaydi, 
kichik
guruhlarda ishlaydi,
o’z munosabatini yozma 
tarzda bildiradi. 
2.3.Taqdimot 
o’tkazadi, 
fikrlarini 
asaslab 
beradi, 
muhokamada ishtirok etadi.
2.4.Tinglaydi, tasavvurlarini 
aniqlashtiradi, kichik guruh-
larda ijodiy ish tayyorlaydi. 
2.5.Taqdimot 
o’tkazadi, 
tingalaydi, 
mulohaza 
bildiradi. 
3-bosqich. 
Yakuniy 
qism 
 (10 daqiqa)
3.1.Mavzuni 
mustahkamlash 
maqsadida talabalar bilan o’tkazadi, ta-
labalar 
tomonidan 
ma`ruzani 
va 
interfaol metodni o’zlashtirilganlik
darajasini individual baholaydi. 
3.2. Mustaqil ta`lim uchun «T-sxema» 
metodi asosida o’z mutaxassisligadan 
ixtiyoriy 
ma`ruzada 
mashg’ulot 
ishlanmasini 
tayyorlab 
kelishni 
topshiradi va zaruriy ko’rsatmalarni 
beradi. 
3.1. «Feedbaek» da ishtirok 
etadi, baholanadi. 
3.2. Tinglaydi, topshiriqni va 
zaruriy ko’rsatmalarni yozib 
oladi. 
 
 
 
 
 

---

31 
 
Mustaqil ish uchun topshiriq: «T-sxema» asosida mutaxasislik faniga moslab 
ixtiyoriy ma`ruzada ijodiy ishlanma tayyorlab kelish. 
“T – sxema” 
Metodning maqsadi
: Mazkur metod biror tushuncha, yoki ma`ruza bo’yicha 
o’rganilgan axborotlar tizimini qiyosiy tahlil etish, solishtirish, mustaqil munosabatni 
shakllantirishga imkoniyat yaratish maqsadida qo’llaniladi. 
Bunda ta`lim oluvchi shaxsidagi: 
Mustaqil va ijodiy fikrlash; Axborotlar tizimini tahlil etish; O’z pozitsiyasida 
qat`iy turish; O’z-o’zini nazorat qilish va baholash; Muloqotchanlik va o’zgalar 
fikriga hurmat; Jamoada ishlash ko’nikmalari rivojlanadi. 
Metodni amalga oshirish tartibi: 
O’qituvchi o’quvchilarni miqdor jihatdan teng gurhlarga ajratadi; 
O’kuvchilarni trening o’tkazishga qo’yilgan talablar va bajarilishi zaraur bo’lgan 
topshiriq shartlari bilan tanishtiradi; 
Taroqatmalar o’quvchilar guruhiga beriladi va taklif etilgan sxema asosida 
qatnashchilar tushunchaga yoki muammoga nisbatan o’zining mustaqil fikrini 
bildiradi; 
Bildirilgan fikrlar ijobiy va salbiy yo’nalishga ajratilib, kerakli ustunchalarga 
yoziladi; 
Belgilangan vaqt (10-15 daqiqa) yakuniga etgach, barcha guruhlarning faollari 
yordamida prezentatsiya tashkil etiladi; 
Barcha guruhlarning yakuniy xulosalari o’qib eshittirilganidan so’ng, trener-
o’kituvchi guruhlar ishini baholaydi va qo’shimcha to’ldirishlarni kiritadi.