Jahon adabiyoti: mod е rnizm va postmod
Yüklə 1,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Umarali NORMATOV:
She’riyat, umuman, adabi- yot dunyosi qiziq. Aks holni kuzatish ham mumkin. Eng zamo naviy, «sof modern» she’r bag‘rida an’anaviy ruh kishi bilmas bir tarzda yashayverishi ham mumkin. Faxri- yorning «Ayolg‘u» dostonidagi mana bu satrlarga quloq tuting-a: Oylar cho‘kar falakdan jimir jimir jimirlab Tog‘lar cho‘kar falakka jimir jimir jimirlab Toshlar qilar kalaka qiqir qiqir qiqirlab mening esa bo‘g‘zimda uluv bordir bir ulim Hey tulugim hey tulum Hey tulugim hey tulum Keyingi satrlarda xalqona taronalar ruhi sho‘x, o‘y- noqi, ayni paytda, o‘kinch-armonlarga to‘la siniq, ajib bir ma’yus tuyg‘ular sadosi yanada yorqinroq yangraydi: ko‘ktangrining bog‘ida gullar unar nopormon endi men bu gullarni izlab qaydan toparman singan umidlarimning darvozasin yoparman gulni izlab boradir uluvlarim ul ulum Hey tulugim hey tulum Hey tulugim hey tulum Biroq o‘sha an’anaviy, xalqona ruh – ohang bilan yo‘g‘rilgan satrlar bag‘rida qad rostlab turgan lirik qah- ramon shoirning nigohi, tabiat manzaralarini ko‘rish, ku- zatish, idrok etish tarzi tamomila yangicha, o‘ziga xos. Manzaralar harakati, aniqrog‘i, sassiz harakatlar shoir ko‘nglida g‘aroyib aks sadolar beradi, ulum uluvga ayla- nadi, bu g‘aroyib uluv sadosi qulog‘ingiz ostida eshitilib turgandek bo‘ladi: bir qarasangiz, aniq-tiniq, bir qara- sangiz, mavhum, sir-sehrlarga, qandaydir imo-ishora- larga to‘la asov ruhiy kechinmalar bizni muvozanatdan chiqarib, g‘alati holatga soladi. She’riy satrlardagi asov ruh hech qanaqa qoliplarga sig‘maydi, an’a naviy she’riy tizim talablarini, yozuv-imlo qoidalarini tan olmaydi, ti- nish belgilariga hojat qolmaydi. Mabodo satrlar mav- jud qolip-aqidalarga solingudek bo‘lsa, aminmanki, ru- hiy-hissiy tarovatini yo‘qotadi. Bu mo dern she’riyatning muhim belgilaridir. |