36
Rasmdan ko‘rinadiki, pechning har ikkala
yon tomonining tepasidan, aynan
qiyalikka, xomashyo yuklanadi. Shuningdek,
yuklatish xampa yonidan, asosan,
texnologik kislorod yoki goh siqilgan havo (yoki aralashmasi) ham qiyalikni
qizitish uchun purkaladi. O‘rtacha 200–240 m
2
maydondagi pechlarga har
ikkala tomondan o‘rtacha 16 tadan 32 tagacha yuklatish xampalari hamda ularga
gaz va kislorod purkash uchun yondirgich qurilmalar o‘rnatilgan bo‘ladi.
Yallig‘ qaytaruvchi eritish
pechining minorali pechni, biroz bo‘lsa-da, texno-
logiyadan siqib chiqarishining asosiy sabablaridan biri mis rudalarini flotatsiya usuli
bilan boyitishning har tomonlama taraqqiyotidir.
Minorali
pechlarda, yallig‘ qaytaruvchi pechlardan farqli ravishda, mis
boyitmalarini qayta ishlash imkoni yo‘q.
XX asrning 80–90-yillariga kelib, yallig‘ qaytaruvchi pechda umumiy mis
eritish ko‘rsatkichi dunyo miqyosida 80% dan 50 – 60%ga tushib qoldi.
Buning
asosiy sabablaridan biri avtogen jarayonlarining keng ko‘lamda sanoatda
ishlatilishidir.
Olmaliq tog‘-metallurgiya kombinati boshqa zavodlardan o‘zining ikki xil
jarayon
bilan ishlayotganligi, ikkita eritish agregatining mavjudligi bilan farq
qiladi. Bular yallig‘ qaytaruvchi eritish va kislorodli-mash’alli eritish pechlaridir.
1.3-jadvalda Olmaliq mis eritish zavodidagi eritish pechlarining ayrim
taqqoslovchi ko‘rsatkichlari keltirilgan.
1.3-jadval
Olmaliq mis eritish zavodidagi eritish pechlarining ayrim taqqoslovchi
ko‘rsatkichlari [15, 16, 17]
t/r
Ko‘rsatkichlar nomi
O‘lchov
birligi
Yallig‘ qay-
taruvchi
pechda eri-
tish
KME
pechda
eritish
Farqi
1.
Shixta
bo‘yicha
solishtirma
unumdorlik
t/m
2
5–6
10–12
5–7
2.
Shteyn tarkibidagi mis miqdori
%
22–28
40–50
2barobar
3.
Misning shteynga o‘tish miqdori
%
97
97
–
4.
Oltingugurtning
texnologik
gazdan olinish miqdori
%
28
92
–
37
1.3-rasmda Olmaliq mis eritish zavodida ishlayotgan kislorodli- mash’alli
eritish pechining yon tomondan ko‘rinishi tasvirlangan. O‘tga
chidamli,
olovbardosh g‘ishtlar bilan qadalgan, devorlari oralig‘ida suvli quvurlar, ya’ni
kessonlar o‘rnatilgan bo‘lib, ular pech devorlarining chidamliligini saqlaydi.
O‘rtacha 0,5 % gacha quritilgan kukunsimon xomashyo
texnologik kislorod
yordamida pechga purkaladi.
Bu har ikkala eritish agregatiga tasnif hamda izoh berishdan oldin, MDH
mamlakatlarida va boshqa mis ishlab chiqarish bo‘yicha yetakchi o‘rinlarda turgan
davlatlarda eng zamonaviy, yuqori ko‘rsatkichlar
bilan ishlayotgan va butun
dunyoda o‘zining texnik-iqtisodiy afzalliklari bilan ajralib turadigan eritish
dastgohlari haqida to‘xtalib o‘tamiz.
Dostları ilə paylaş: 
