Urganch davlat universiteti I. S. Abdullayev

85

---

Korporativ strategiyalar 
uch guruhga b o ‘linadi: portfelli stra- 
tegiyalar, o'sish strategiyalari va raqobat strategiyalari.
M arketingning funksional strategiyalari
korxona tomonidan 
maqsadli bozorlami tanlash va ular uchun mos strategiyalami ishlab 
chiqishga qaratilgan. Ular ham uch guruhdan iborat, ya’ni: bozomi 
segmentlash strategiyalari, mavqelashtirish va marketing kompleksi 
strategiyalari. Funksional strategiyalar b o ‘lim va xizmatlar harakatlarini 
korxonaning ishlab chiqarish bo ‘linmalari darajasida aniqlashtiradi. 
Masalan, ishlab chiqarish sohasidagi funksional 
strategiya yaroqsiz 
mahsulotni ishlab chiqarmaslik, xomashyo yo‘qotishlarini kamaytirish 
va boshqalardan iborat b o ‘lishi mumkin.
M arketingning instrumental strategiyalari
korxonaga marketing 
kompleksi doirasida (tovar, narx, siljitish, sotish) maqsadli bozordagi 
marketing harakatlarining samaradorligini oshirish uchun eng yaxshi- 
larini tanlab olishga (vujudga kelgan bozor holatini hisobga olgan holda) 
imkoniyat beradi. Strategiyalami to ‘rt guruhga bo‘lish mumkin: oziq- 
ovqat strategiyalari, narx strategiyalari, taqsimlash va siljitish stra­
tegiyalari.
Portfelli strategiyalar. Marketing amaliyoti «portfel»ni bir-biriga 
bog‘liq bo ‘lmagan xo‘jalik boiinm alari, bir kompaniya yoki firma stra­
tegik jam lanm asi k o ‘rinishida к о ‘rib chiqadi (moliya sohasida ka- 
pitallami joylashtirishga o ‘xshash holda). Bular asosida korxonaning 
turli faoliyat sohalarini ulaming bozor ehtiyojlarini qondirish va har bir 
sohaga kapital qo ‘yilmalami amalga oshirishdagi o ‘mi va roli nuqtayi 
nazaridan boshqarish bilan bog‘liq b o ‘lgan vazifalar samarali hal etiladi. 
0 ‘z portfelining tahlili ko‘p profilli firmaga cheklangan resurslami turli 
xil tovar bozorlari o ‘rtasida taqsimlashga yordam berishi kerak. Korxona 
resurslarini bozor faoliyatining xo‘jalik yo‘nalishlarini tanlash asosida 
boshqarish «jozibalik - raqobatbardoshlik matritsasi» deb nomlanadigan 
Boston konsalting gruppasi (BKG) uslubidan foydalanish yordamida 
amalga oshiriladi. Bu uslub «Djeneral Elektrik» va «Makkenzi» fir- 
m alariga ham tegishlidir. BKG matritsasida ikkita mezon qoilaniladi: 
o ‘sishning marketing imkoniyatlari - korxona mahsulotiga talabning 
o ‘zgarish sur’atlari ko‘rsatkichlari bozoming jozibaligi indikatori 
sifatida va ichki potensial - eng xavfli raqobatchiga nisbatan olingan 
bozor ulushi raqobatbardoshlik indikatori sifatida (5.1.1-chizma).
86

---

Bozordagi ulush
Bozor o ‘sishining yuqori sur’atlari
«Yulduzlar»
«Kiyin bolalar»
«Sog‘iladigan sigirlar»
«Itlar»
Bozor o'sishining past sur’atlari
i 
i 
i 
i 
i 
i 
i 
i 
i 
i 
1 
i—