Јурилиш материаллари ва конструкциялрини тадіиі этиш ва
Yüklə 24,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.6-rasm. To‘g‘ri rasmiylashtirilgan kaolinit termogrammalarining turli ko‘rinishlari. 22 Miqdoriy fazali tahlil Miqdoriy fazali tahlil differensial termogrammadagi termik effekt maydoni jins yoki aralashmadagi ushbu mineralning miqdoriga nisbatan muayyan bog‘liqlikda bo‘ladi. Miqdoriy tahlilning turli usullari qo‘llaniladi. Eng sodda usul – proporsional usul. Uning mohiyati quyidagidan iborat: Sof noma’lum birikmaning termogrammasi olinadi va xarakterli termoeffektning maydoni (mm 2 ) hisoblanadi. Agar sof birikma bo‘lmasa, standart namuna sifatida tarkibida ushbu birikmaning massasi aniq bo‘lgan material probasi olinadi. Proba termogrammasi olinadi va noma’lum birikmaning termoeffekti maydoni hisoblanadi. Keyin moddadagi mineral tarkibining 100% uchun termoeffekt maydoni hisoblab chiqiladi. Termogramma bo‘yicha tekshirilayotgan jins yoki aralashmadagi ushbu mineralning miqdoriy tarkibini hisoblash quyidagicha formula bo‘yicha amalga oshiriladi: , г S S m m a i a i ∆ ∆ = bu yerda: m i – tekshirilayotgan jins yoki aralashmadagi birikma massasi, g ; m a – sof birikma massasi, g ; Δ S i – jins yoki aralashma termogrammasidagi ushbu birikmaning termik effekt maydoni, mm 2 ; Δ S a – sof birikmaning termogrammasidagi termik effekt maydoni, mm 2 . Ko‘rsatilgan usul termik effekt maydoni va noma’lum birikmaning miqdori o‘rtasida to‘g‘ri chiziqli bog‘liqlik mavjudligi ± 5% dan oshmasligi kerak. Yanada umumiy holda termoeffekt maydoni va noma’lum birikmaning miqdori o‘rtasidagi bog‘lik to‘g‘ri chiziqli emas, chunki termik cho‘qqi maydoniga qizdirishda tekshirilayotgan modda issiqlik sig‘imining o‘zgarishi, eksperiment shartlari va b, ta’sir ko‘rsatadi. Bu bog‘liqlik Δ S = k m mm 2 tenglamasi bilan ifodalanadi, bu yerda: Δ S – termogrammadan termik effekt maydoni, mm 2 ; k – proporsionallik koeffitsiyenti; m – aralashmadagi tekshirilayotgan mineral massasi, g . Bunday sharoitlarda miqdoriy termik tahlilni o‘tkazish uchun kalibrlangan egri chiziq uslubi qo‘llanadi. Kalibrlangan egri chiziqni qurish uchun tekshirilayotgan jins kabi petrograf-mineralogik tavsifga ega etalon aralashma tayyorlanadi. Etalon aralashmaga 10, 30, 50, 70, 100% miqdoridagi yoki har qanday dozadagi aniqlanadigan mineral kiritiladi. Bunda termotahlil uchun material moddasi har doim qat’iy bir xil bo‘lishi kerak. 23 Olingan termogrammalarda katta aniqlik bilan tegishli termik effektlar maydoni aniqlanadi va “effekt maydoni ( Δ S) – mineral tarkibi” koordinatalaridan grafik tuziladi (1.7-rasm). Yüklə 24,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|