Sh. R. Xolmoʻminov mehnat bozori iqtisodiyoti

Tadqiqotning maqsadi – mehnat bozorida ishchi kuchiga 
talab va taklif oʻrtasidagi nisbatlarni muvofiqlashtirish boʻyicha 
strategik tadbirlarni ishlab chiqish. 
Ikkinchi bosqichda
mehnat bozori konyunkturasi asosiy 
elementlarining holatlari boʻyicha axborotlarni toʻplash va tahlil qilish 
amalga oshiriladi. Tadqiqotchi birlamchi yoki ikkilamchi axborotlarni 
yoxud u yoki bunisini bir vaqtning oʻzida toʻplashi mumkin. Ikkilam-
chi axborotlar ichki va tashqi manbalar hisobidan vujudga keladi. 
Ichki manbalar boʻlib, korxonalarining yillik hisobotlari, kadrlar 
marketinggi 
tadqiqotlarining 
natijalari, 
bandlik 
xizmatining 
ma’lumotlari, reklama agentliklarining sharhlari va boshqalar xizmat 
qiladi. Tashqi manbalar esa iqtisodiyot va mehnat boʻyicha statistik 
toʻplamlarning, xalqaro mehnat tashkiloti vaqtli matbuotining, ilmiy 
tadqiqotlarning va ixtisoslashtirilgan marketing tashkilotlarining 
ma’lumotlari hisoblanadi. Bunga boʻsh ish joylari koʻrgazmasi va 
savdosi, mehnat bozori va aholi bandligi boʻyicha ilmiy anjumanlardan 
olingan axborotlar ham kiradi. 
Agar ikkilamchi ma’lumotlar tadqiqotning maqsadiga erishish 
uchun yetarli boʻlmasa, u holda birlamchi ma’lumotlarni toplash va 
“dala marketingi”
deb atatuvchi tadqiqotni oʻtkazish zarur. Bunda 
quyidagi uslublardan foydalaniladi: sotsiologik soʻrovlar; yakka yoki 
jamoaviy intervyu, ish beruvchilar (ishbilarmonlar) holatini kuzatish va 
uni hisobga olish; ekspert baholash. 
Ishchi kuchiga talab va taklif holatlari boʻyicha toʻplangan 
axborotlar tahlili jarayonida kadrlar marketingi tadqiqotining quyidagi 
miqdoriy baholash uslublari qoʻllaniladi: 
1.
Koʻpomillik uslubidan
marketing yechimlarini asoslashda 
foydalaniladi, buning asosida esa koʻpsonli oʻzaro bog‘langan oʻzga-
ruvchilar yotadi. Masalan, ishchi kuchiga talabni aniqlash taklifga 
bog‘liqligi, ishchi kuchining bahosi va raqobatbardoshligi, mavjud va 
yangi yaratiladigan ish joylarining soni, reklama miqyosi va unga 
xarajatlar, kadrlar marketingining boshqa elementlari. 

---

116