Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini

Suv om borining uzunligi b o ‘yicha oqiziqlarning t o ‘planishi.
Suv ombori qurilishi natijasida daryoning gidravlik holati o'zgaradi: 
suv yuzasinin g n ishabi, suvning o qish tezligi va o q im n in g
oqiziqlarni olib ketish qobiliyati kam ayadi va shu bilan birga 
uning chuqurligida o'zgarish kuzatiladi. Bunday sharo itd a suv 
omborida muallaq holatdagi oqiziqlar cho'kib, uning loyqa bosishiga 
sabab bo'ladi. Suv om borini loyqa bosishini suv om bori uzunligi 
bo'yicha uchta qismga bo'lish mumkin: yuqori, o'rta va quyi. Yuqori 
qism suv om borining boshlanish joyiga to 'g 'r i keladi. Bu yerda

---

dim lanish egri chizig 'i tabiiy suv sathi bilan tutashad i. Suv 
sathlarining mavsumiy tebranib turishi natijasida suv yuzasi nishabi 
o'zgaradi, qayirlarni esa suv bosadi. Bu qismga oqiziqlar daryo o'zani 
va chor-atrofdagi mayda gidrografik tarm oq orqali oqib keladi.
Bu qismda suv osti oqiziqlari va muallaq oqiziqlarning yirikroq 
zarrachalari suv om bori tubida yig'ilib, o 'z a n tubi yotqiziqlari 
d o'ngliklarni hosil qiladi. Bu holat suv tran sporti harakatiga 
to'sqinlik qiladi va shu bilan birgalikda suv ombori foydali hajmini 
loyqa bosishiga olib keladi.
Suv om borining o 'rta qism ida ham suv oqim ining gidravlik 
sharoiti o'zg aradi, qayirni suv bosadi, loyqa bosishi natijasida 
suv om borining q irg 'o q q a yaqin joylarida sayozliklar paydo 
bo'ladi. Suvning dim lanishi suv oqim larining quyi qism ida loyqa 
bosish jarayonini tezlashtiradi. Bu qism da loyqa bosishi asosan 
m uallaq oqiziqlar va to 'g 'o n to m o n o 'z a n tubi yotqiziqlari su- 
rilishi hisobiga sodir bo'ladi.
Suv om borining quyi qism iga to 'g 'o n stvoriga yaqin joylar 
to 'g 'ri keladi. U katta chuqurligi, deyarli gorizontal suv yuzasi 
va uncha katta bo'lm agan suv yuza tezligi bilan ajralib turadi. Bu 
qism da asosan m uallaq oqiziqlar yig'iladi.