Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini

H)
va suv 
tashlam aning eni 
(B)
m a’lum otlaridan foydalaniladi. Suv tash- 
lam alar yordam ida 0,0005 dan 10 m 3/s gacha bo 'lgan suv sarfini 
o ic h a s h m um kin. Am aliy ishda trapetsiodal, uchburchak to ‘g‘ri 
burchakli va parabolik suv tashlam alari ishlatiladi (3 .1 1-rasm ).
V*H 
h ^
-A I 
i 
I—
a
г т т :
a )
Ж
d)
3.11-rasm.
Y upqa devorli suv tashlamalar: 
a)
trapetsiodal;
b)
uchburchakli; 
d)
t o ‘g ‘ri b o ‘rchakli; 
e)
parabolik.

---

Trapetsiodal suv tashlam a am aliyotda keng q o ‘llanilib, uning 
yon devorlarining qiyalik koeffitsienti 
m
= 0,25. Suv tashlam a 
tubining kengligi (3-4) 
H
ga teng b o 'lad i. Suv tash lam adan 
o ‘tadigan suv sarfi quyidagi form ula b o ‘yicha hisoblanadi:
Q =
1,86 b # 3/2, 
(3.61)
bu yerda: 
b—
suv tashlam a tubining kengligi, 
H —
suv tash la­
m adan oqib o ‘tayotgan suv balandligi.
U ch b u rch ak li suv tash lam an in g u ch b u rc h a k qirq im ining
burchagi 
a
o ‘lchanadigan suv sarfining m iqdoriga qarab 20 dan 
120° ga teng bo'lishi mum kin. Amaliyotda ko‘proq 
a =
90° b o ig a n
suv tashlam alar ishlatiladi.
U chburch akli suv tashlam adan o ‘tadigan suv sarfi quyidagi 
form uladan foydalanib, topiladi ( a =90° b o lg a n d a ):
<2 = 1 , 4 # ^ .
(3-62)
T o ‘g‘ri burchakli suv tash lam ad an oqib o 'ta d ig a n suv sarfi 
quyidagi form ula bo 'yicha aniqlanadi: