O’zbekiston respublikasioliyva o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti hisob va audit fakulteti

aktsiyadorlar reestri
ni yuritish qoidalariga rioya qilinishini xam tekshiradi. 
Barcha bajarilgan tekshiruv amallari va aniqlangan nomuvofiqliklar 
auditorning ishchi hujjatlarida aks ettiriladi. 
Tekshiruv yakunida auditor ustav kapitalini hisobga olish va hisobotda 
aks ettirish bo’yicha aniqlangan tafovutlarning qanchalik ahamiyatliligi (katta-
kichikligi)ni me’yoriy hujjatlar talablariga nisbatan aniqlaydi. Agar auditor 
aniqlangan tafovut ustav kapitaliga doir xisobot ko’rsatkichlariga unchalik ta’sir 
qilmaydi deb xisoblasa, u ushbu ko’rsatkichlarning ishonchliligi to’g’risida 
ijobiy auditorlik xulosasi 
tuzishi mumkin. Agar axvol bunga teskari bo’lsa, 
ya’ni aniqlangan tafovutlar ustav kapitaliga doir xisobot ko’rsatkichlarini 
sezilarli darajada buzib ko’rsatilganligi aniqlansa, u holda auditor ushbu 
kamchiliklarni aks ettirib 
salbiy auditorlik xulosasi
tuzadi. 
 
№21 BHMS ga muvofiq 8520-qo’shilgan kapitalni hisobga oladigan 
schyotlarda oddiy va imtiyozli aktsiyalarni nominal qiymatidan yuqori bahoda 
dastlabki sotishdan olingan 
emission daromadlar (
8521), ustav kapitalini 
shakllantirishda hosil bo’lgan 
kurs tafovutlari (8522),
hamda
qaytarib 
berilmaslik sharti bilan olingan mol-mulk (8523)
aks ettiriladi. Auditor 
ushbu kapital tarkibining to’g’ri shakllanishi va o’zgarishlarini tegishli asos 
bo’luvchi xujjatlarga muvofiq tekshirib, natijalarini uzining ishchi xujjatlarida 
qayd qilib borishi zarur. Jumladan, aktsiyalarni sotishdan olingan mablag’lar 
kirimi, nominal va birja (bozor) bahosi urtasidagi farqni aniqlash hamda 

---

55 
xususiy kapital tarkibida qo’shilgan kapitalning shakllanishini to’g’ri aks 
ettirish va x.k. Bunda asosan quyidagi buxgalteriya yozuvlari amalga oshiriladi. 
1)
Korxona davlat ro’yxatidan o’tganidan so’ng ishtirokchilar (ta’sischilar) 
qo’shadigan ulushlar (obuna bo’4lingan aktsiyalar) summasi ustav kapitalida 
aks ettirilganda: 
Debet
4710 –“Ustav kapitali (fondi)ga ulushlar bo’yicha ta’sischilarning 
qarzlari”(agar aktsiyaga obuna bo’linsa-obunachilar bo’yicha ochilgan analitik 
schyotlar); 
Kredit
8510-“Ustav 
kapitali 
(fondi)ni 
xisobga 
oladigan 
schyotlar”(8511,8512,8513-schyotlardan 
tegishlisi,agar 
aktsiyaga 
obuna 
bo’linsa, uning nominal qiymatiga Kt-8511,8512-schyotlar )