Anatomiya 2014. indd

 
quymich do‘ngligi-
dan bosh lanib, dumg‘aza suyagining tashqi chekkasiga birikadi va 
kichik quymich teshigini
 
hosil qiladi.
2. Dumg‘aza-o‘tkir qirrali o‘simta boylami
 
quymich suya-
gining o‘t kir o‘sig‘i bilan dumg‘aza suyagining tashqi chekkasi 
o‘rtasida tortilgan bo‘lib, katta quymich teshigini hosil qiladi.
Qov simfizi 
(symphisis pubica) 
qov suyaklarining bir-biriga qa-
ragan simfiz yuzalari o‘rtasida hosil bo‘lib, yarim bo‘g‘imlar turku-
miga kiradi. Suyaklarning bo‘g‘im yuzalari tog‘ay bilan qoplan-
gan bo‘lib, o‘zaro tolali tog‘ay disk vositasida birlashadi. Tog‘ay 
diskning o‘rtasida sagittal sathda joylashgan bo‘shliq bo‘ladi. Qov 
sim fizini ikkita: ustki tomonidan ko‘ndalang yo‘nalgan ustki
 
qov 
boylami va simfizni pastki tomonida tortilgan pastki qov boylami 
mustahkamlaydi. Qov simfizi tog‘ay diski ayollarda erkaklarga nis-
batan qalin bo‘ladi.
Butun chanoq
Chanoq suyaklari va dumg‘aza, dumg‘aza-yonbosh bo‘g‘imi va 
qov simfizi vositasida birikib butun chanoqni (pelvis)
 
hosil qila-
di. Butun chanoq (54-rasm) suyak halqadan iborat bo‘lib, uning 
ichida ichki a’zo lar joylashadi. U ikki qismga: yuqorigi katta cha-
noq va past ki kichik chanoqqa bo‘linadi. Ularni ko‘tarilgan joy,
 
yonbosh suyagining ravoqsi mon chizig‘i, qov suyagi qirrasi va qov 
sim fizining ustki chekkasidan o‘ta digan chegaralovchi chiziq ajra-
tib turadi.
Katta chanoq orqa tomondan 
V bel umurtqasining tanasi, yon 
54-rasm. Butun chanoq:
1–qirralar orasidagi masofa; 2–o‘tkir 
o‘simtalar orasidagi masofa; 3–ko‘st-
lar orasidagi masofa; 4, 6–qiyshiq 
diametri; 5–to‘g‘ri konyugata.

---

108
tomon dan yonbosh suyagi qanotlaridan hosil bo‘ladi. Katta cha-
noq qorin bo‘shig‘lining pastki qismini hosil qiladi. Kichik cha-
noqni orqa tomondan dumg‘aza suyagining chanoq yuzasi va dum 
suyagining oldingi yuzasi, old tomondan qov suyagining yuqorigi 
va pastki shoxlari va qov sim fizi, yon tomondan esa chanoq suya-
gining quymich kosachasi qismlari, quymich su ya gi dumg‘aza-
quymich do‘mbo g‘i va dum g‘aza-o‘tkir qirrali o‘simta boy lam lari 
hosil qiladi.
Kichik chanoq past ga tomon toraygan suyak kanaldan iborat. 
Uning ustki aperturasi kirish qismi bo‘lib, che ga ralov chi chiziq bi-
lan chegaralangan. Kichik chanoq dan chiqish uning pastki aper-
turasi orqa tomondan dum suyagi, yon tomondan dumg‘aza-quy-
mich do‘mbog‘i boylami, quymich do‘nglig‘i, quymich suyagi 
shoxi, qov suyagining pastki shoxi, old tomondan qov simfizi bi-
lan chegaralangan. Bu yerda joylashgan yopqich teshik fibroz par-
da bilan yopilgan.
Kichik chanoqda qovuq, to‘g‘ri ichak va ichki jinsiy a’zolar 
joy la shadi. Katta odam chanog‘ining tuzilishida jinsiy tafovut-
lar yaxshi bilinadi. Ayollarning chanog‘i erkaklarnikiga qaragan-
da keng va past, yonbosh suyagi qanotlari yon tomonga yoyilgan 
bo‘ladi. Kichik chanoqqa kirish yumaloq shaklda bo‘lib, ayollar-
da dumg‘aza keng va qisqa bo‘ladi. Qov suyagi shoxlari o‘rtasida-
gi burchak (qov ravog‘i) ayollarda 90° bo‘lsa, erkaklarda 70–75° 
dir. Akusherlik amaliyotida katta va kichik chanoqning o‘lchamla-
ri qo‘llaniladi.
Katta chanoq o‘lchamlari:
1. Ikkita yonbosh suyagining oldingi ustki o‘tkir o‘siqlari orasi-
dagi (o‘tkir o‘simtalar orasidagi) masofa (distantia interspinosa)