Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti "tasdiqlayman"

Savol-javob metodi 
Shtrixlash tushunchasini 
izohlab bering 
Shtrixlash yo‘nalishi qanday 
o‘zgartiriladi 
Shtrix chiziqlari orasi qanday 
o‘zgartiriladi 
 
11-mavzu: «Моделирование» paneli buyruqlaridan foydalanib oddiy geometrik 
jismlarni modellashtirish.
 
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi:
Talabalarni AutoCAD dasturining uch o‘lchali loyihalash 
imkoniyatlari bilan tanishtirish.
Vizual amaliy materiallar 
1-savol. AutoCAD dasturida foydalanish interfeysini uch o‘lchamli loyihalash holatiga o‘tkazish 
Uch o‘lchamli loyihalashda foydalanish interfeysi ikki o‘lchamli kabi bo‘lib, unga 
qo‘shimcha «Vid»-ko‘rinish, «Vizualnыe stili» ikki o‘lchamlidan uch o‘lchamliga yoki 
aksinchasiga o‘tkazish, «Modelirovanie»-jismlarni loyihalash va «Redaktirovanie tela»-tahrirlash 
panellari, kiritiladi, 1- rasm. Ularning ishchi stolda 2- rasmdagidek joylashtirish mumkin. 2- rasm, 
1-«Vizualnыe stili»; 2- rasm, 2-««Modelirovanie»»; 2- rasm, 3-« Vid»; 2- rasm,4-« Redaktirovanie 
tela»; 
Ma’lumki Muhandislik va qurilish arxitektura chizmachiligida yaqqol tasvirlarni bajarish, 
ayniqsa sirtlarni o‘zaro kesishuvidan hosil bo‘lgan chiziqlarni yasash ko‘plab grafik amallarni 
bajarishni, ya’ni ko‘p vaqt sarflashni talab qiladi.
1-rasm 
2-rasm 
Hozirgi zamon kompyuterlari va ularning dasturlar ta’minoti, grafik axborotlarni bemalol 
uch o‘lchamda ham loyihalash imkoniyatini beradi. Buning uchun qator grafik dasturlar mavjud 
bo‘lib, ular orasida AutoCAD dasturi muhandislik va qurilish arxitektura chizmachiligi uchun 
Talabalarning e`tiborini jalb etish va bilim darajalarini
aniqlash uchun tezkor savollar
-kompyuterda uch o’lchamda grafik axborotlarni bajarish mumkinmi? 
-arxitektura qurilish elementlarini ham kompyuterda uch o’lchamda loyihalash mumkinmi? 

---

106 
berilgan o‘lchamlar asosida ikki va uch o‘lchamli loyihalash ishlarini yuqori aniqlikda bajarish 
imkoniyatini beradi. 
Kompyuterda uch o‘lchamli loyixalash ishlari ikki o‘lchamli loyihalashga nisbatan 
birmuncha murakkabroq bo‘lishi bilan birga quyidagi afzalliklarga ega:
1. Ob’ekt sirtlarining o‘zaro kesishuvini avtomatik bajarish;
2. Ob’ektlarni asosiy va qo‘shimcha ko‘rinishlarga o‘tkazib, o‘zaro vaziyatlarini 
o‘zgartirish;
3. Ob’ektlarning yuzalarini tabiiy ranglarga bo‘yash;
4. Bajarilgan uch o‘lchamli rederlangan-bo‘yalgan ob’ektlarni tahlil qilib ishlab chiqarish 
uchun zarur bo‘lgan talablarda ishlab chiqish;
5. Yasalgan uch o‘lchamli modelni-buyumni fazoni istalgan nuqtasidan ko‘rish va kuzatish.
AutoCAD dasturida ikki o‘lchamlidan uch o‘lchamli loyihalash «
3D karkas
»ga o‘tish uchun 
3- rasm, «Vizualnыe stili»dagi 2- tugma yuklanadi. Undagi 1- tugmani yuklash bilan ikki o‘lchmali 
loyihalash «
2D karkas
» ga qaytiladi. 
AutoCADda ob’ektlar va ularning elementlari bo‘lgan sirtlar karkas ko‘pyoqlik (3- rasm, 3- 
tugma yorda-mida), yoki ravon yuzali qattiq jism ko‘rinishida (3- rasm, 4, 5- tugmalar yordamida) 
tasvirlanishi mumkin. 
Bunday qattiq jismlarni va ularning birikmalaridan iborat bo‘lgan 
ob’ektlarni loyihalashda ikki o‘lchamli asosiy ko‘rinishlardan va uch 
o‘lchamli izometrik tasvirlardan foydalaniladi.
Shu sababli uch o‘lchamli loyihalashda bunday ko‘rinishlar bitta