İkt-baza bilikləri

İranın Məğlubiyyəti və Nadirqulu Xanın İrəvana Yürüşü
Nadirgulu xanın liderliyi ilə Azərbaycanın müstəqil dövlət kimi formalaşmasının 
mühüm bir m
ərhələsi İranın məğlubiyyəti və xanın İrəvana yürüşüdür. XVIII əsrin 
ortalarında, Nadirgulu xan, Azərbaycanın sərhədində böyük siyasi və hərbi 
d
əyişikliklərə səbəb olan müstəqil dövlətinin inkişafında kritik bir rol oynayırdı. 
İranın məğlubiyyəti əvvəlki dövrün müstəqillik mübarizəsində Nadirgulu xanın 
qoşunu ilə qarşılaşdığı bir dizi müstəqil dövlət əldə etmişdi. Bu məğlubiyyət, 
Nadirgulu xanın müstəqil Azərbaycan dövlətinin təşkilatlanmasında törədilmiş 
addımlarının və siyasi strategiyasının bir nəticəsidir. İranın məğlubiyyəti, xanın 
hücum taktikalarının və ordu idarəetmə bacarığının effektivliyini nümayiş etdirir. 
Nadirgulu xanın İrəvana yürüşü, Azərbaycanın siyasi və ictimai mühitinə dair 
d
əyişikliklərə səbəb oldu. Bu maraqli dövrdə, xanın İrəvana hücumu Azərbaycanın 
s
ərhədində siyasi fəaliyyət sahəsində yeni bir mərhələnin bərpasına səbəb oldu və 
bu, xanın liderlik etdiyi müstəqil dövlətin nüfuzunu bölgədə daha da möhkəmləndirdi. 
İrəvanın işğalı, Nadirgulu xanın Azərbaycanın siyasi xəritəsini şekilləndirməsi və 
müst
əqil dövlətini qurması üçün əhəmiyyətli bir addım idi. 
Bu hadis
ələr, Nadirgulu xanın Azərbaycanın müstəqil dövlətini formalaşdırmağa 
olan irad
əsini və taktik bacarığını vurğulayır və həm də İranın siyasi dəyişikliklərinin 
bölg
ədə yaradığı təsirləri ortaya qoyur. 

---

II T
əhmasibin Öz Nüfuzunu Qaldırmağa Çalışması
II T
əhmasibin öz nüfuzunu qaldırmağa çalışması, XVIII əsrin ortalarında İran şahının 
iç siyasi v
ə sosial mənzərəsində baş verən çətinliklər və mübarizələrə işarə edir. Bu 
dövr, İranın iç işlərində böyük törəmələr və dövlət başçısının öz nüfuzunu təmin 
etm
əyə yönlənmiş səyaslarda zəngin idi. 
II T
əhmasib, hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə böyük müstəqillik və siyasi stabillik 
problemi il
ə üzlənirdi. Əvvəlcə, şah öz hökumətini möhkəmləndirmək üçün çətin bir 
dövranın üstəsində durmalı idi. Bu məsələdə, öz nüfuzunu qaldırmağa çalışması, 
İranın müstəqil dövlət quruculuğuna nail olmaq üçün tələb olunan zorluğun bir 
t
əzahürü kimi ortaya çıxdı. 
II T
əhmasibin öz nüfuzunu qaldırmağa çalışması, feodalların gücünü 
m
əhdudlaşdırmağa yönlənmiş strateji çərçivəsində baş verirdi. Feodal bölgələrin 
müst
əqil olmağa çalışması və şahın mərkəzi hakimiyyətinin qarşısını almağa 
çalışması, iç mübarizələrin əvvəlki strukturları sarsmağa və üçüncü tərəflərin 
müdaxil
əsinə əlverişli mühit yaratmağa səbəb oldu. II Təhmasib, öz nüfuzunu 
möhk
əmləndirmək üçün feodal bölgələr və təsərrüfat elitləri ilə müqavimətə 
başlamışdı. 
Ən əhəmiyyətlisi, II Təhmasibin nüfuzunu qaldırmağa çalışması, müstəqil dövlət 
strukturunu qurmağa yönlənmiş stratejiyə xüsusi bir nümunədir. Bu proses, 
t
əcrübələrə, mənbələrə və tarixi baxışa çəkilərə daha geniş və ətraflı bir şəkildə 
yanaşmağa ehtiyac göstərir.