İkt-baza bilikləri

Rusiya v
ə Osmanlı İmperiyası arasında Strateji Münaqişə 
Bu müharib
ələr dövründə Rusiya İmperiyası, Qafqazda strateji maraqlarını 
artırmağa çalışdı. Rusiya, Xəzər sahilindəki vilayətləri öz ərazilərinə qatmağa 
çalışırdı və bu, Osmanlı İmperiyası ilə müharibələrə girişməsini tələb etdi. İran və 
Osmanlı müharibələri, Rusiya üçün ərazi genişlənməsini və Qafqazın kontrolünü 
əldə etməsini təmin etmək üçün bir şans idi. Bu müstəqil münaqişələrin strateji 
əhəmiyyəti və onların regionun tarixi inkişafına təsiri, müstəqil tarixçilər və 
siyas
ətçilər üçün əsaslı bir tədqiqat mövzusudur. 

---

Bu müharib
ələr zamanı baş verən hadisələrin səbəbləri və nəticələri, Qafqaz və 
ətraf bölgələrin tarixində əhəmiyyətli bir dövrdə baş vermiş olan bu münaqişələri 
anlamağa kömək edir. İqtisadi, siyasi və mədəni səviyyədə həyata keçirilmiş 
d
əyişikliklər, müharibələrin bu dövrünün tarixi əsasında aydınlaşdırılmağa davam 
edir. 
 
Nadirqulu Xanın Yüksəlişi və Marağa Qələbəsi
Nadirqulu xanın yüksəlişi XVIII əsrin əvvəllərində Qafqaz regionunda müstəqil siyasi 
bir f
əallıq təmsil etmiş və təkcə strateji bacarığını deyil, həm də siyasi dəstəyi 
nümayiş etdirmişdir. Bu dövrün əvvəllərində Nadirqulu xanın öz ətrafında 
birl
əşdirilmiş bir qoşun toplamaq üçün göstərdiyi fəaliyyət, Əfqanı tərk etməsinin 
t
ərkibində olan əraziləri qurtarmağa yönlənmişdi. Həm də Nadirqulu xanın təcrübəli 
ordu r
əhbəri olması, onun müstəqil dövlət yaratmağa nail olmağı üçün əhəmiyyətli 
bir faktordu. 
Nadirqulu 
xanın Əfqanı tərk etməsi, strateji maraqlarını Şah Təhmasibin tərkibində 
olan bölg
ələrə yönəltməsi deməkdir. Bu dövrdə İran, daxili siyasi bərabərliksizliklər 
v
ə müstəqil feodalların inkişafı ilə üzləşirdi. Nadirqulu xanın Herat şəhərini ələ 
keçir
ərək İranın güney bölgələrində nüfuzunu artırması, onun hakimiyyətinin 
inkişafına və regionda müstəqil siyasi bir varlığın formalaşmasına nail olmasına 
imkan vermişdir. 
1730-cu il Türkiy
ədə baş verən dövlət çevrilişi, Nadirqulu xana Türkiyəyə 
mübariz
əyə başlamaq üçün bir fərsat yaratdı. Bu dövrdə Nadirqulu xan, Osmanlı 
İmperiyasının zəif vəziyyətini görərək Türkiyə ilə mübarizəyə qoşuldu. Osmanlı 
İmperiyası içində baş verən iç münaqişələr, Nadirqulu xanın müstəqil dövlət kimi 
varlığına nail olmağa imkan verdi. Nadirqulu xan, Türkiyəyə mübarizə başlayaraq 
Marağa daxil oldu və burada qazandığı qələbə, onun siyasi inkişafında dönmə 
noktasını təşkil etdi. 
Nadirqulu xanın Marağa qələbəsi, onun hüquqi bacarıqları, strateji fəaliyyəti və 
bölg
ədəki siyasi strukturları dəyişdirən müstəqil siyasi varlığına nail olmaq üçün 
göst
ərdiyi ciddi siyasi bacarığı ilə əlaqələndirilir. Marağa qələbəsi, Qafqaz 
regionunda Nadirqulu xanın hakimiyyətinin genişlənməsinə, onun bölgedə müstəqil 
siyasi f
əaliyyətinin qurulmasına və tarixi inkişafa yüksəlməsinə nail olduğu bir 
dön
əmə isarə edir. 

---