Bilimlendiriw ministrligi

3-mısal.
Studentlerdiń jınısı boyınsha baqlaw ótkizilip atır. Bul jerde 
tómendegi shártler qoyılǵan: p=0,997 itimallıq penen qáte shegarası 2 procent
 
(yaǵnıy 0,02) den aspawı kerek; ω mánisi bolsa belgisiz. 
Sheshimi:
Másele shártinde: p=0,997; t=3; Δ
ω
=0,02; ω=? 

---

137 
Bunday hallarda ω dıń ornına ω(ω-1) yaǵnıy 0,25 qollanıladı: 
𝑛 =
𝜔(1 − 𝜔)𝑡
2
∆
𝜔
2
=
0,25 ∙ 3
2
0,02
2
=
2,25
0,0004
= 5625
 
Demek, bas toplamnan 5625 student saylap alıw kerek. 
Hár qanday saylanba baqlawdan maqset onıń nátiyjeleri menen bas toplamdı 
хarakterlew. Saylanba baqlaw maǵlıwmatları bas toplamǵa tómendegi eki usılda 
tarqatıladı: 
-
qayta esaplaw usılı;
-
koefficentler usılı. 
Qayta esaplaw usılı.
Aytayıq, saylanba baqlaw ótkerilip qandayda bir 
belginiń ortasha muǵdarı 
(𝑥̅)
hám salmaǵı (
p
) ushın isenim aralıqları anıqlanǵan, 
yaǵnıy:
𝑥̅ − ∆
𝑥̅
≤ 𝑥̃ ≤ 𝑥̅ + ∆
𝑥̅
𝜔 − ∆
𝜔
≤ 𝑝 ≤ 𝜔 + ∆
𝜔
Teńsizlikler bas toplam muǵdarına (
N
) kóbeytilse, belgi (
x
) mánisleriniń 
qosındısı (
𝑥̅𝑁
) hám úyrenilip atırǵan belgige iye bolǵan birliklerdiń muǵdarı (
pN
) 
isenim aralıqları: 
𝑥̅𝑁 − ∆
𝑥̅
𝑁 ≤ 𝑥̃𝑁 ≤ 𝑥̅𝑁 + ∆
𝑥̅
𝑁
𝜔𝑁 − ∆
𝜔
𝑁 ≤ 𝑝𝑁 ≤ 𝜔𝑁 + ∆
𝜔
𝑁
Bul muǵdarlardıń qáteleri 
P(t)
itimallıq penen saykes túrde 
∆
𝑥̅
𝑁
hám 
∆
𝜔
𝑁
nen aspaydı.
Másele.
Jumısshılardıń ortasha bir aylıq is haqı ushın tómendegi isenim 
aralıǵı anıqlanǵan bolsın: 
1349 𝑠𝑢𝑚 ≤ 𝑥̅ ≤ 13525 𝑠𝑢𝑚
 
Eger teńsizlik bas toplam muǵdarı (
N
= 20000) ǵa kóbeyttirilse, onda bir 
aylıq is haqı fondı (
хN
) ushın isenim aralıǵı: 
1349 ∙ 20000 ≤ 𝑥̅𝑁 ≤ 13525 ∙ 20000
26990000 ≤ 𝑥̅𝑁 ≤ 27050000
Bir aylıq is haqı fondınıń qátesi 
P(
t
) = 0,954
 
itimallıq hám Δ
x
=3,00 cum 
menen: 

---

138 
∆
𝑥
𝑁 = 3,00 ∙ 2000 = 60000 𝑠𝑢𝑚𝑛𝑎𝑛 𝑎𝑠𝑝𝑎𝑦𝑑𝚤
 
2-másele.
Sol máselede 1340 sum hám onnan joqarı is haqı alatuǵın 
jumısshılar salmaǵı ushın hám isenim aralıǵı 
0,6565≤P≤0,7435
anıqlanǵan bolsın. 
Bunnan 1340 sum hám onnan joqarı is haqı alatuǵın jumısshılar sanı (
PN
) ushın 
isenim aralıǵın. 
0,6565 ∙ 20000 ≤ 𝑝𝑁 ≤ 0,7435 ∙ 20000
13130 ≤ 𝑝𝑁 ≤ 14870
payda etiw múmkin. Bul jerde jol qoyılǵan qáte 
P(
t
)=0,954 
itimallıq hám