A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin


VII bob Hujayralarda moddalar va energiya



Yüklə 3,77 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə65/147
tarix22.12.2023
ölçüsü3,77 Kb.
#189547
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   147
biologiya. 9-sinf (2014, a.zikiryayev, a.to\'xtayev)

VII bob
Hujayralarda moddalar va energiya 
almashinuvi
27- §. Moddalar almashinuvi


67
HAYOTIY JARAYONLARNING KIMYOVIY ASOSLARI
III BO‘LIM
28- §. Plastik almashinuv. Oqsillar biosintezi.
Genetik kod
1.
2.
3.
Moddalar almashinuvi deganda nima tushuniladi?
Moddalar almashinuvi qanday bosqichlardan iborat?
Moddalar almashinuvining qaysi bosqichida energiya ajralib chiqadi?
organizmning nafaqat faol holatidagi hayotiy vazifalarni bajarishga, balki 
tinch holatdagi talablarini qondi rish uchun ham sarflanadi.
Fermentlar yordamida oddiy kichik molekulali moddalardan murakkab 
yuqori molekulali birikmalar: aminokislotalardan oqsillar, monosa-
xaridlardan esa murakkab karbonsuvlar hosil bo‘ladi. Azot asoslari 
nukleotidlar hosil qilishda ishtirok etadi va ulardan nuklein kislotalar 
shakllanadi. Xuddi shu tartibda oddiy yog‘lardan murakkab yog‘lari pay-
do bo‘ladi. Ular glitserin moddasi bilan reaksiyaga kirishib yog‘larni va 
moylarni hosil qiladi. Biosintetik reaksiyalar har bir individ va turga xos 
bo‘lgan xususiyatlar asosida farqlanib turadi. Natijada oqsil-fermentlar 
yorda mida hosil bo‘ladigan yirik organik molekulalar tuzilishi DNK tarti-
bidagi nukleo tidlarning ketma-ketligi bilan aniqlanadi. Bu esa o‘z navbati-
da mazkur hujayraning genlar to‘plami — genotip bilan bog‘liq.
Hosil bo‘lgan moddalar o‘sish jarayonida hujayra va ularning
organoid larini hosil qilish hamda sarflangan yoki parchalangan molekula-
larni tiklash uchun ishlatiladi. Barcha sintez (hosil qiluvchi) reaksiyalari-
da energiyani sarflash ro‘y beradi. Parchalanish reaksiyalarida esa aksin-
cha, energiya ajralib chiqadi.
Biologik sintez reaksiyalarining to‘plami 

Yüklə 3,77 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   147




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin