‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

4 .2 . M ehnat stajini hisoblash
M ehnat staji miqdori va sifatining to ‘g‘ri belgilanishi, aniq 
hisob-kitob qilinishi fuqarolar ijtim oiy ta'm in o tin in g amalga 
oshirilishida muhim ahamiyatga ega bo‘lib, qonuniylik ham da 
ijtimoiy adolat tamoyillari qaror topishiga xizmat qiladi.
Amaldagi qonunchilik normalarida ish stajini hisoblash tartibi 
va shakllari aniq-ravshan belgilab berilgan bo ‘lib, mazkur tartibga 
q at’iy rioya etilishi pensiya tayinlovchi organlarning ham , ish 
beruvchilaming ham muhim majburiyati sanaladi.
M ehnat daftarchasi ish stajini tasdiqlovchi asosiy hujpat bo‘- 
lib, ish stajini undagi yozuvlar asosida aniqlanadi hamda hi- 
soblab chiqariladi.
27
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M ehnat daftarchasi uni yuritish tartibini belgilovchi nor- 
mativ-huquqiy hujjatlarga to‘la rioya etilgani holda rasmiylash- 
tirilgan, ish faoliyati haqidagi yozuvlar unda belgilab qo'yilgan 
tartibga ko‘ra kiritilgan boMishi lozim.
M ehnat daftarchasi mavjud boMmagan yoki unda tegishli 
maMumotlar boMmagan taqdirda ish stajini tasdiqlash tartibi 
qonun hujjatlari bilan belgilanadi.
Pensiya jam g'arm asi organlari tom onidan berilgan sug'urta 
badallari toManganligini tasdiqlovchi m a'lum otnom alar ish stajini 
tasdiqlovchi hujjat boMib hisoblanadi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Bud- 
jetdan tashqari Pensiya jam g'arm asiga belgilangan sug‘urta ba- 
dallari toMangan taqdirda chet elda ishlangan davrlar m ehnat 
stajiga qo'shib hisoblanadi. Bunda davlatlararo kelishuvlarda 
boshqa qoida belgilangani hollarda ish stajini hisobga olish 
mazkur qoidalar talablari asosida amalga oshiriladi.
0 ‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining chet elda ishlagan 
davri uchun vakolat bergan organlar tom onidan m ehnat daftar- 
chasiga kiritilgan qaydnomalarga qarab aniqlanadi.
Chet el fuqarolariga va fuqaroligi boMmagan shaxslarning chet 
eldagi ish davri 0 ‘zbekiston Respublikasida ishlagan davriga 
to ‘g‘ri keladigan stajning 1/3 hissasidan oshm agan m iqdorda 
hisobga olinadi. Davlatlararo bitimlarda (shartnomalarda) o ‘zgacha 
qoidalar nazarda tutilgan hollarda tegishli tartibda aniqlanadi.
M ehnat daftarchasi mavjud boMmagan, unda tegishli maMu- 
motlar boMmagan yoki ular xato va noaniq yozilgan hollarda 
mehnat stajini tasdiqlash uchun (ish vaqtini hisobga olib bo‘1- 
maydigan xodim larning staji bundan m ustasno) maMumotno- 
m alar, buyruqlardan ko‘chirm alar, ish haqi berish bo‘yicha 
shaxsiy schotlar va vedomostlar, ularning bajarganligi qayd etil- 
gan yozma m ehnat shartnomalari (kontraktlar) va ish davrlari 
to ‘g‘risida maMumotlar boMgan boshqa hujjatlarga qarab ish staji 
hisoblanishi mumkin. Kasaba uyushmasiga a'zolik biletlari (a'zolik 
badallari toMangani va uning miqdori ko‘rsatilgan hollarda) va 
ish haqi toMashga oid hisob-kitob daftarchalari asosida mehnat 
staji aniqlanishi va hisobga olinishi mumkin.
Ish vaqtini hisobga olib boMmaydigan xodimlaming mehnat 
staji 0 ‘zbekiston Respublikasining Moliya vazirligi huzuridagi
28
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

B udjetdan tashqari Pensiya jam g'arm asiga su g 'u rta badallari 
to ‘langanligi to ‘g‘risida Moliya vazirligi qoshidagi Budjetdan tash- 
qari Pensiya jamg'arm asi tum an bo'lim i tom onidan beriladigan 
m a'lum otnom alar bo'yicha aniqlanadi.
M ehnat stajini tasdiqlovchi hujjatlar bo‘lmasa (ish vaqtini 
hisobga olib bo'lmaydigan xodimlar bundan mustasno) ish davri 
guvohlaming ko‘rsatmasi asosida aniqlanadi.
Moliya vazirligi huzuridagi Budjetdan tashqari Pensiya jam - 
g'arm asi tu m a n (sh ah ar) b o 'lim i M ehnat stajini tasdiqlash 
uchun taqdim etilgan hujjatlaming mazmuni va zarur darajada 
rasmiylashtirilganligini huquqiy baholaydi, ularning asosliligini 
tekshirib ko ‘radi; zarur hollarda m ehnat faoliyatining ayrim 
davrlarini stajga qo‘shib hisoblash yoki olib tashlash masalasini 
hal qiladi, guvohlarning ko‘rsatmalari asosida ish stajini aniq- 
lash, o'zgalar parvarishiga muhtoj shaxslami parvarishlash vaq- 
tini ish stajiga qo‘shib hisoblash yoki hisoblamaslik masalalarini 
hal etish shaxslami parvarishlashga ketgan vaqtni aniqlash vako- 
latlariga egadir.
Tabiiy ofatlar, halokatlar, falokatlar va boshqa favqulodda 
vaziyatlar natijasida ish staji to ‘g ‘risidagi hujjatlar to ‘liq yoki 
qisman yo‘qotilgan hollarda m ehnat stajini tasdiqlash 0 ‘zbekis- 
to n Respublikasi Vazirlar M ahkam asi, QoraqalpogMston Res- 
publikasi Vazirlar Kengashi yoki viloyat, tum an (shahar) ho- 
kimliklari to m o n id an tuzilgan maxsus kom issiya to m o n id an
amalga oshiriladi.
Qisman saqlanib qolgan hujjatlar va guvohlarning ko‘rsat- 
m alari asosida vakolatli kom issiyalar tom o n id an aniqlangan 
m ehnat faoliyati davrlari umumiy stajga, shuningdek, imtiyozli 
shartlarda pensiya olish huquqini beruvchi maxsus ish staji 
sifatida hisobga olinishi mumkin.
Mavjud ish staji to ‘g‘risida m a'lum otlar bo'lmagan va harbiy 
harakatlar, tabiiy ofatlar, halokatlar, falokatlar va boshqa fav- 
qulodda vaziyatlar munosabati bilan bunday ma'Jumotlami olish 
imkoniyati istisno etiladigan hollarda m ehnat staji, shu jum la- 
dan, imtiyozli shartlarda pensiya olish huquqini beruvchi m eh- 
nat staji ariza bem vchi bilan o ‘sha davrda birga ishlagan va uni 
bilgan kamida ikki guvohning ko‘rsatmasi asosida belgilanadi.
U m um iy m eh n at staji to ‘g ‘risidagi m a 'lu m o tla r mavjud 
b o ‘lgan taqdirda im tiyozli shartlarda pensiya olish huquqini
29
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

beruvchi ishning xarakteri guvohlarning k o ‘rsatm a!ari bilan 
belgilanmaydi.
M ehnat daftarchasidagi yozuvlar ushbu daftarchani to 'ld i- 
rish va yuritish paytida amal qilgan korxonalar, muassasalar va 
tashkilotlarda m ehnat daftarchalarini joriy etish tartibi to ‘g‘ri- 
sidagi Yo'riqnoma talablariga muvofiq rasmiylashtirilishi kerak.
Bolani parvarishlash ta'tilida bo'lish davri (shu jum ladan, 
puli toManadigan ta’tilda bo'lish) yoshga doir imtiyozli pensiya 
olish huquqini beradigan maxsus ish stajiga qo‘shilmaydi.