Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

 
12.3. Debitorlik va kreditorlik qarzlarining tarkibi va muddati bo„yicha 
tahlili 
 
Debitorlik va kreditorlik qarzlarining tarkibi deganda ularning yuzaga 
chiqish qatorlari tushuniladi. Qatorlarning yagona tarkibini buxgalteriya 
balansining tegishli qatorlariga mos ravishda tuzib chiqish mumkin.
Debitorlik qarzlari: xaridor va buyurtmachilarning qarzi, ajratilgan 
bo‗linmalarning qarzi, sho‗ba va qaram xo‗jalik jamiyatlarining qarzi, xodimlarga 

---

440 
berilgan bo‗naklar, mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga berilgan bo‗naklar, 
byudjetga soliqlar va boshqa majburiy to‗lovlar bo‗yicha bo‗nak to‗lovlari, 
maqsadli davlat jamg‗armalari va sug‗urtalar bo‗yicha bo‗nak to‗lovlari, 
ta‘sischilarning ustav kapitaliga ulushlar bo‗yicha qarzi, xodimlarning boshqa 
operatsiyalar bo‗yicha qarzi va boshqa debitorlik qarzlari. 
Kreditorlik qarzlari: mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga qarz, sho‗ba 
va qaram xo‗jalik jamiyatlarga qarz, soliq va boshqa majburiy to‗lovlar bo‗yicha 
kechiktirilgan majburiyatlar, olingan bo‗naklar, byudjetga to‗lovlar bo‗yicha qarz, 
sug‗urtalar bo‗yicha qarz, maqsadli davlat jamg‗armalariga to‗lovlar bo‗yicha qarz, 
ta‘sischilarga bo‗lgan qarzlar, mehnatga haq to‗lash bo‗yicha qarz va boshqa 
kreditorlik qarzlari. 
Debitorlik va kreditorlik qarzdorlik tahlilida qarzlarning tarkibi, muddati, 
hajmigagina emas, balki ularning balansiga ham muhim ahamiyat qaratiladi. 
12.3-jadval 
Debitorlik va kreditorlik qarzlarining tarkibi bo„yicha tahlili 
Ko„rsatkichlar 
Balans 
satri 
Davr 
boshi 
Davr 
oxiri 
Farqi 
Debitorlar, 
jami 
(satr 
220+240+250+260+270+280+290 +300+310) 
210 
459 
586 59
7 
468 
253 903 
8 667 
306 
shundan: muddati o‗tgan 
211 
61 242 
836 
24 341 
057 
-36 901 
779 
Xaridor va buyurtmachilarning qarzi (4000 dan 
4900 ning ayirmasi) 
220 
123 
172 32
7 
148 
701 321 
25 528 
994 
Ajratilgan bo‗linmalarning qarzi (4110) 
230 
0 
0 
0 
Sho‗ba va qaram xo‗jalik jamiyatlarning qarzi 
(4120) 
240 
195 
601 70
3 
197 
055 308 
1 453 
605 
Xodimlarga berilgan bo‗naklar (4200) 
250 
307 
414 
202 706 
-104 
708 
Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga 
berilgan bo‗naklar (4300) 
260 
92 
643 70
5 
103 
815 079 
11 171 
374 
Byudjetga soliq va yig‗imlar bo‗yicha bo‗nak 
to‗lovlari (4400) 
270 
31 
126 34
2 
12 
441 892 
-18 684 
450 
Maqsadli davlat jamg‗armalari va sug‗urtalar 
bo‗yicha bo‗nak to‗lovlari (4500) 
280 
5 
788 13
1 
151 843 
-5 636 
288 
Ta‘sischilarning ustav kapitaliga ulushlar 
bo‗yicha qarzi (4600) 
290 
0 
0 
0 

---

441 
Xodimlarning boshqa operatsiyalar bo‗yicha 
qarzi (4700) 
300 
769 10
0 
666 713 
-102 
387 
Boshqa debitorlik qarzlari (4800) 
310 
10 177 
875 
5 849 041 
-4 328 
834