Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
229 
w
www.oriens.uz
2021
 December
 
ta'minlangan oilalarga ijtimoiy to’lovlar (bolalar uchun nafaqalar), vaqtinchalik 
ishsizlarni ijtimoiy qo'llab-quvvatlash (ishsizlik nafaqalari), moddiy ta’minlanganligi 
va xizmatlarini hisobga olgan holda aholining ayrim toifalari uchun imtiyoz va 
qulayliklar (patronaj xizmatlari ko'rsatish, mahsulot, dori-darmonlarni etkazib berish 
va h.) berish, onalikni himoya qilish(tug’ruqgacha va tug’ruqdan keyingi mehnat 
ta’tillari), salomatlikni sug'urtalash (vaqtinchalik mehnatga layoqatsizlik nafaqalari), 
ta’lim olayotgan yoshlarni moddiy qo’llab-quvvatlash (stipendiyalar), nogironlikning 
oldini olish va mehnat qobiliyatini tiklash (nogironlarni reabilitatsiya qilish, protez-
ortopedik markazlar) tizimi orqali ta'minlanadi. 
Davlat qonunlar va qonunosti hujjatlar tizimi orqali aholini ijtimoiy himoya 
qilish darajasini tartibga soladi, eng kam yashash minimumini aniqlaydi va undan 
kelib chiqqan holda, eng kam oylik ish haqi, ijtimoiy to’lovlar, sug'urta mukofotlari 
va ijtimoiy yordam (imtiyozlar) turlarini belgilaydi, ijtimoiy himoya qilishda ishtirok 
etuvchi xizmat (idora) larning faoliyatini muvofiqlashtiradi. Shu bilan birga, aholini 
ijtimoiy himoya qilish darajasini tartibga solish bo'yicha davlatning eng samarali roli 
aholini kasbiy tayyorgarlikka, qayta tayyorlash va malaka darajasini oshirishga 
ko’maklashish uchun aholiga, shu jumladan nogironligi bo’lgan shaxslarga 
qo'shimcha ish o’rinlari yaratishni rag’batlantirishdan iborat. Aholining ijtimoiy 
himoyasi quyidagi ijtimoiy yordam turlari orqali ta'minlanadi: 
- pensiyalar; 
- ijtimoiy nafaqalar; 
- imtiyozlar, afzalliklar va xizmatlar; 
- bir martalik (tizimli bo'lmagan) moliyaviy yordamlar. 
Kam ta'minlangan oilalar farzandlari – bu jami daromadlari har bir oila 
a’zosiga taqsimlanganda rasmiy belgilangan eng kam miqdorga etmaydigan 
oilalardagi mehnatga layoqatli yoshga yetmagan bolalardir. Ushbu turdagi 
shaxslarning ijtimoiy himoyasi bolalarga beriladigan nafaqalar tizimi orqali amalga 
oshiriladi. Kam ta'minlangan oilalarga moddiy yordam berish, yosh bolali oilalarga 
farzandi 2 yoshga yetguncha nafaqalar berish, shu bilan birga 14 yoshga to'lmagan 
bolali oilalar uchun ijtimoiy nafaqalar belgilandi. Mahallalarda Respublika va 
mahalliy byudjetlar mablag'lari hisobiga, shuningdek korxonalar, tashkilotlar va 
alohida jismoniy shaxslar tomonidan ixtiyoriy ravishda o’tkaziladigan mablag'lar 
hisobiga maxsus fondlar tashkil etildi. 
Ta’lim va fan sohasini rivojlantirish ya’ni uzluksiz ta’lim tizimini yanada 
takomillashtirish, sifatli ta’lim xizmatlari imkoniyatlarini oshirish, mehnat bozorining 

---