Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг
Yüklə 5,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ICHKI UYQU ARTERIYASI
I ch k i u y q u a r t e r i y a s i (a. carotis interna) umumiy uyqu arteriyasidan boshlanib, dastlab tashqi uyqu arteriyasini chetlab o‘tadi (bukilib), uning medial tomonida (ichkarisida) joylashib, so‘ngra tikka yo‘naladi va tashqi uyqu teshigi (foramen caroticum externum) orqali uyqu kanaliga kirib bukilib, keyin kalla bo‘shlig‗iga kiradi. Ichki uyqu arteriyasi bo‘yinda medial tomondan halqum, orqa va lateral tomondan adashgan nerv, simpatik poya, tashqi tomondan esa bo‘yinturuq venasiga tegib turadi. Bosh miya arteriyalari. 1 – Aa. cerebri anteriores; 2 – Bulbus olfactorius; 3 – Tractus olfactorius; 4 – Trigonum olfactorium; 5 – Chiasma opticum; 6 – Infundibullum; 7 – Tractus opticus; 8 – N. oculomotorius; 9 – A. cerebelli superior; 10 – Plexus choroideus ventriculi quarti; 11 – Flocculus; 12 – A. cerebelli inferior anterior; 13 – N. accessorius; 14 – N. hypoglossus; 15 – A. cerebelli posterior; 16 – A. spinalis anterior; 17 – A. vertebralis; 18 – N. vagus; 19 – N. glossopharyngeus; 20 – N. vestibule cochlearis; 21 – N. facialis; 22 – N. intermedius; 23 – N. abducens; 24 – N. trigeminus; 25 – A. basilaris; 26 – A. cerebri posterior; 27 – A. communicans posterior; 28 – A. chorioidea anterior; 29 – A. cerebri media; 30 – A. carotis interna; 31 – Aa. cerebri anteriores; 32 – A. communicans anterior. Arteriya kalla bo‘shlig‗idagi asosiy suyak tanasi Yonboshidagi egat – sulcus caroticus da joylashadi va ko‘ruv kanali sohasida o‘zining birinchi tarmog‗i – a. 432 ophtalmica ni beradi, so‘ngra miyaning qattiq va to‘rsimon pardalarini teshib, ponasimon suyak egatchasi orqali o‘tadi va bir qancha tarmoqlar beradi: 1. U y q u-n o g‗ o r a b o‘ sh l i g‗ i t a r m o q l a r i (aa. caroticotympanicae) nog‗ora bo‘shlig‗iga tarqaladi. 2. K o‘ z k o s a s i a r t e r i y a s i (a. ophtalmica) ichki uyqu arteriyasidan ajraladi, so‘ngra ko‘ruv kanali orqali ko‘z kosasiga kiradi va bir qancha tolalar beradi: a) ko‘z Yoshi beziga a. lacrimalis ni beradi. Bu arteriyadan ko‘z qovoqlarining lateral qismiga tolalar ajraladi. b) ko‘z soqqasining kiprikli tanasiga boruvchi tolalar – aa. siliares posteriores longae et breves. d) to‘r pardaning markaziy arteriyasi (a. centralis retinae) ko‘rish nervi tarkibida to‘r pardaga borib tarqaladi. e) muskul arteriyasi (aa. musculares) ko‘z soqqasining Yuqori, to‘g‗ri va qiyshiq muskullariga tarqaladi. f) g‗alvirsimon suyakning orqa va oldingi arteriyalari (a. ethmoidalis posterior et anteriores) g‗alvirsimon suyak kataklari shilliq qavatiga tarqaladi. A. ethmoidalis anterior – o‘zidan miya pardasining oldingi arteriyasi (meningea anterior)ni beradi. Bu arteriya miya bo‘shlig‗iga kirib miya qattiq pardasiga tarqaladi. g) oldingi kiprikli tana arteriyalari (aa. ciliares anteriores) to‘r tanaga, qovoq shilliq pardasiga tarqaladi. Bundan tashqari, qovoqlarning medial qismiga va burun qirrasiga ham tolalar beradi. 3. M i y a n i n g o l d a r t e r i y a s i – a. cerebri anterior – a. carotis interna va ko‘z arteriyasidan chiqib birlashuvchi oldingi arteriya, a. communicans anterior orqali ikkinchi tomondagi shunday arteriya bilan anastomozlashadi. So‘ngra miyaning qadoqsimon tanasini aylanib, miya yarim sharining sathiga va ensa bo‘lagiga tarqaladi. 4. M i y a n i n g o‘ r t a a r t e r i y a s i (a. cerebri media) ichki uyqu arteriyasining davomi va uning eng yirik tarmoqlaridan biri bo‘lib, lateral tomondan Silviy chuqurchasi orqali miya orolchasiga borib tarqaladi. Miya o‘rta arteriyasi oxirgi tarmoqlari orolchani, yarim sharning Chakka, peshona va tepa bo‘lagini qon bilan ta‘minlaydi. 5. T o m i r l a r ch i g a l i a r t e r i y a s i – a. choroidea a. carotis interna dan chiqib, Yon qorinchaning Chakka bo‘lagini va uchinchi qorinchaga kirib tomirlar chigalini hosil qiladi va miya yarim sharlarining kulrang va oq moddalariga, ko‘rish tepaligiga tolalar beradi. 6. O r q a d a g i b i r l a sh t i r u v ch i a r t er i y a (a. communicans posterior) ichki uyqu arteriyasidan chiqib, miyaning orqa arteriyasi bilan anastomozlashadi. Doiraviy arterial anastomoz – circulus arteriosus cerebri (willisii) – chap va o‘ng tomondagi miya old arteriyalari (a. cerebri anterior) ni o‘zaro birlashtiruvchi arteriya (a. communicans anterior), orqa tomondan umurtqa arteriyasi tarmoqlari o‘ng va chap tomondagi miya orqa arteriyasi (a. cerebri posterior) a. communicans posterior lar a. carotis interna ning eng yirik tarmoqlari (a. cerebrimedia) bilan qo‘shilishi natijasida bitta doiraviy arterial anastomoz (arteriya halqasi) vujudga keladi. Bu arteriyalar halqasi bosh miyaning asosida, o‘rgimchak iniga o‘xshash parda ostida 433 joylashgan turk egari atrofini gardish bilan o‘rab turadi. Bu doiraviy arteriya anastomozi miyani qon bilan ta‘minlashda, jarrohlikda muhim vazifani bajaradi. Yüklə 5,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|