Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

 
UMUMIY YONBOSH VENASI

---

471 
U m u m i y y o n b o sh v e n a s i o‘ng va chap tomonda bittadan joylashgan 
bo‘lib, ichki Yonbosh (v. iliaca interna) va tashqi Yonbosh (v.iliaca externa) 
venalarning qo‘shilishidan hosil bo‘ladi. O‘ng va chap tomondagi umumiy Yonbosh 
venalar shu nomli arteriyalarning orqa tomonida joylashgan bo‘lib, IV–V bel 
umurtqalari ro‘parasida bir-biri bilan qo‘shilib, pastki kavak venani hosil qiladi. 
I ch k i y o n b o sh v e n a s i (v. iliaca interna) kichik Chanoq devoriga tegib 
turadi. Bu venaning old tomonidan shu nomli arteriya o‘tadi. 
Ichki Yonbosh venasi kichik Chanoq devorlari va uning ichidagi a‘zolardan 
kelgan vena tomirlari yig‗indisidan hosil bo‘ladi. Ichki Yonbosh venasiga kichik 
Chanoq devoridan dumbaning pastki va ustki venalari (vv. glutea superior et 
inferior), yopqich vena (v. obturatoria), dumg‗aza Yon venasi (v. sacralis lateralis) va 
Yonbosh-bel venasi (v. iliolumbalis) quyiladi. 
Kichik Chanoq bo‘shlig‗ida joylashgan a‘zolardan ichki Yonbosh venasiga 
to‘g‗ri ichak devorining pastki qismidagi vena chigali (plexus venosus rectalis 
inferior)dan, qovuq vena chigali (plexus venosus vesicalis)dan, erkak olati (v. 
dorsalis clitoridis)dan, ichki uyatli vena (v. pudenda interna)dan, prostata bezi (plexus 
venosus prostaticus va plexus venosus utericus)dan qon quyiladi. 
Kichik Chanoq bo‘shlig‗ida joylashgan a‘zolar, to‘g‗ri ichak, qovuq, prostata 
bezi (ayollarda esa klitor va bachadon) atrofida to‘r hosil qilib joylashgan vena qon 
tomir chigallari faqat vena qonining yo‘lini ta‘minlab qolmasdan, balki a‘zolarni 
tashqi ta‘sirotlardan saqlab amortizator vazifasini ham bajaradi. Bu xususiyat faqat 
Chanoq bo‘shlig‗ida joylashgan ichi bo‘sh a‘zolarga xos bo‘lib qolmasdan, balki 
barcha shunday a‘zolarga ham taalluqlidir, chunki ichi bo‘sh a‘zolar funksional har 
xil holatda (hajmining kengayishi yoki kichrayishi) bo‘lishidan qat‘iy nazar, vena qon 
oqimi tomir chigalining bir me‘yorda bo‘lishini ta‘minlaydi.
1
To‘g‗ri ichak vena chigalidan uchta vena hosil bo‘ladi. Ulardan biri to‘g‗ri 
ichakning Yuqori venasi (v. rectalis superior) ichaktutqichning pastki venasiga 
quyiladi. To‘g‗ri ichakning o‘rta venasi (v. rectalis media) pastki kavak venaga 
quyiladi. Uchinchisi, to‘g‗ri ichakning pastki venasi (v. rectalis interior) esa v. 
pudenda interna ga quyiladi. 
T a sh q i y o n b o sh v e n a s i (v. iliaca externa) tomir kavagi (lacuna 
vasorum) dan o‘tuvchi son venasi (v. femoralis) ning bevosita davomi bo‘lib, katta 
Chanoq bo‘shlig‗ida shu nomli arteriyaning medial tomonidan Yuqoriga ko‘tariladi, 
ichki Yonbosh vena bilan qo‘shilib, umumiy Yonbosh venani hosil qiladi. Tashqi 
Yonbosh venaga qorin ustining pastki venasi (v. epigastrica inferior) va Yonbosh 
suyak atrofidagi chuqur vena (v. cirumflexa ilium profunda) lar quyiladi. Bu venalar 
shu nomli arteriyalar bilan Yonma-Yon yo‘naladi. 
OYOQ VENALARI
Oyoq venalari Yuza va chuqur joylashgan venalardan tuzilgan. Yuza yoki teri 
osti venalari arteriyalarsiz yo‘naladi. Chuqur venalar esa ko‘pincha bir xil nomli 
arteriyalar bilan birga joylashadi. Oyoqda ikkita yirik teri osti venasi tafovut qilinadi. 
Ularning biri katta ―yashirin‖ vena (