Fяxrяddиn mustafayev

Yüksək dominantlıq
zamanı I-nəsil hibridlərdə 

---

198 
heterozis (hibridlərin valideynlərə nisbətən sürətlə inkişafı, yüksək məhsuldarlıq 
və balavermənin davamlı olması) baş verir. Bu hal quşçuluqda 3 və 4-cü nəsil 
hibridlərində müşahidə edilir. 
Kodominantlıq
– hibridlərdə hər iki valideyn 
əlamətlərinin bərabər üzə çıxması ilə səciyyələnir (heyvanların qan qrupu sistemləri, 
hemoqlobin, transferrin və aneilazanın tiperiri və s.) Danimarka alimi V.İohannsen 
1909-cu ildə «gen», «genotip» və «fenotip» terminlərinin genetika elminə daxil 
etmişdir. 
Gen
– irsiyyətin vahidi,
genotip
– orqanizmin irsi yaddaşlarının (genlərin) 
məcmusudur. 1902-ci ildə ingilis alimi V.Betson genetika elminə «homoziqot» və 
«heteroziqot» terminlərini daxil etmişdir. 
Homoziqotlar
ata və ana fərdlərdən eyni 
genetik yaddaş (genlər) alan orqanizmlərdir. 
Heteroziqotlar
isə ata və ana fərdlərindən 
müxtəlif genlər alan orqanizmlərdir. Beləliklə, genotipə görə fərdlər homoziqot (AA 
yaxud aa) və ya heteroziqot (Aa) ola bilər. 
Fenotip
– orqanizmin müşahidələr və müayinələr zamanı əldə edilən bütün 
əlamət və xassələrinin təsirindən formalaşır. Məsələn, fenotipi buynuzlu və qulaqsız, 
qara və ağ, iri yaxud kiçik gövdəli və s. sözləri ilə ifadə etmək olar. Ümumiyyətlə, 
əlamətlərin parçalanması qanununun əsas mahiyyəti monohibrid çarpazlaşma zamanı 
ikinci nəsildə fenotipə görə əlamətlərin parçalanması 3:1, genotipə görə isə – 1:2:1 
(dominant əlamətlərə görə homoziqot fərdlərin – 1, heteroziqotların – 2 və resessiv 
əlamətə görə homoziqotların isə – 1 hissəsi) nisbətinin mövcud olmasından ibarətdir. 
V.Betson (1902) alternativ – bir-birinin əksinə olan əlamətlər cütlüyünün irsi 
yaddaşını