Yozma ish turlari: insho, bayon, diktant

1 ball.
Tinish belgilari xatosi 5 ta va undan ortiq bo‘lsa– 
0 ball
qo‘yiladi. 
 
5. Harflarning aniq, to‘g‘ri ifodalanishi talab darajasida 
bo‘lsa, insho matni husnixat bilan bitilgan bo‘lsa – 
1 ball 
6. Fikr aniq, to‘g‘ri, maqsadga muvofiq ifodalangan 
bo‘lsa – 
1 ball 
7. Insho hajmi talab darajasida bo‘lsa – 
1 ball 
15
Ushbu ballarni belgilashda Respublika fan olimpiadalari, qabul imtihonlaridagi ballar miqdoriga asoslanildi.
Mazkur baholash mezonlari Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti 
Kengashida muhokama qilingan va tasdiqlangan (2017-yil 28-aprel, 9-sonli bayonnoma). Boshqa balli tizim 
insholarini baholashda ushbu mezondan ballar miqdorini o‘zgartirgan holda foydalanish mumkin.

---

77 
Insho 
matnining 
savodxonlik 
darajasini 
baholash 
mezonlariga izoh: 
o‘quvchi bir so‘zni (masalan, 
axloq
so‘zini) ikki yoki uch 
o‘rinda xato yozsa, 1ta imlo xatosi hisoblanadi. Agar bir necha so‘zni 
xato yozgan bo‘lsa, xatolar bir xil tipda– 
x
va 
h
imlosi bilan bog‘liq 
bo‘lsa ham umumlashtirilmaydi. Negaki o‘quvchining savodxonlik 
darajasi har bir so‘zning yozilishi, mohiyatini bilishi nuqtayi 
nazaridan baholanadi. Demak, o‘quvchi 
ruxsat
so‘zini 
ruhsat
, 
tahlika 
so‘zini 
taxlika
, 
mahorat
so‘zini 
maxorat
tarzida yozsa, uchta imlo 
xatosiga yo‘l qo‘ygan bo‘ladi. 
Tinish belgilari xatosini vergul, tire yoki ikki nuqta bilan
bog‘lab umumlashtirish ma’qul emas. Agar o‘quvchi undalmadan 
keyin vergul qo‘ymagan, kirish so‘zni vergul bilan ajratmagan, 
uyushiq bo‘laklar orasiga vergul qo‘ymagan bo‘lsa, tinish belgisi 
qo‘yilishining uch holati bilan bog‘liq qoidadan bexabar va uchta 
punktatsion xatoga yo‘l qo‘ygan hisoblanadi. 
Bo‘g‘in ko‘chirishda yo‘l qo‘yilgan xatolarni bir xato sifatida 
umumlashtirish mumkin.