4
ravishda ko‘chirishga oid teorema; fazoda ihtiyoriy joylashgan kuchlarni bir
nuqtaga keltirish; keltirish invariantlari; fazoviy kuchlar sistemasining muvozanati;
Varinon teoremasi; fazoviy kuchlar sistemasining muvozanat shartlari.
Sirpanishdagi ishqalanish. Kulon qonuni. Ishqalanish burchagi; ishqalanish
konusi. Dumalashdagi ishqalanish.
O‘zaro parallel qarama-qarshi yo‘nalgan kuchlarning teng ta’sir etuvchisi;
parallel kuchlar markazi; og‘irlik markazi. Fermalar hisobi.
Kinematika:
nuqta kinematikasi; nuqta
harakatining berilish usullari; nuqta
traektoriyasi; nuqtaning tezligi, tezlanishi; tezlanishning tabiiy uch yoqlik
o‘qlaridagi ifodasi; nuqtaning egri chiziqli koordinatalardagi tezlik, tezlanishi.
Qattiq jism kinematikasi; qattiq jismning ilgarilanma va aylanma harakati;
burchak tezligi va burchak tezlanishi; qattiq jism nuqtalarining tezlik va
tezlanishlari.
Qattiq jismning tekis parallel harakati; tekis
shakl nuqtalarning tezligi;
tezliklarning oniy markazi; tekis shakl nuqtalarning tezlanishi; tezlanishlarning
oniy markazi; tezlanishlarning oniy markazini topish usuli. Sentoidalar.
Qattiq jismni qo‘zg‘almas nuqta atrofidagi harakati; Eyler-Dalamber
teoremasi: Aksoidalar: jism nuqtalarining tezlik va tezlanishlari: Eyler va Krыlov
buchaklari. Burchak tezlik vektorini qo‘zg‘alvchan va qo‘zg‘almas koordinata
sistemalaridagi proeksiyalari (Eylerni kinematik tenglamalari).
Qattiq jismni erkin harakati: SHal teoremasi: Jism nuqtalarining tezlik va
tezlanishi. Qattiq jismning murakkab harakati; sirpanuvchan
vektorlar sistemasini
bir markazga keltirish va keltirish invariantlari; Oniy vint harakati. Vint parametri.
Nuqtaning murakkab harakati; asosiy va qo‘zg‘aluvchi sanoq sistemalari;
nisbiy, ko‘chirma va murakkab harakatlar; tezliklarni qo‘shish; Koriolis teoremasi;
Koriolis tezlanish.
Dinamika:
asosiy ta’riflar; massa; kuch; inersial sanoq sistemasi;
mexanikaning asosiy qonunlari; dinamikaning ikki asosiy masalasi; bog‘lanishlar
va ularning klassifikatsiyasi; erkinlik darajasi soni; bog‘lanishlar reaksiyasi;
bog‘lanishlardan ozod qilish aksiomasi; erkin va bog‘lanishlar
ostidagi moddiy
nuqta harakat differensial tenglamalari. Moddiy nuqtaning erkin, so‘nuvchi va
majburiy tebranma harakati; rezonans. Moddiy nuqta uchun asosiy teoremalar.
Markaziy kuch ta’siridagi nuqta harakat
differensial tenglamalari; Bine
formulasi; Kepler qonunlari; planetalar harakati; chegaralangan ikki jism
masalasining integrallari; Nyuton masalasi.
Nuqtaning nisbiy harakati; nisbiy harakat differensial
tenglamalari; nisbiy muvozanat; er sirtiga yaqin joyda nisbiy muvozanat;
Mexanik sistema. Asosiy tushunchalar. Massalar markazi,
sistema massasi,
ichki va tashqi kuchlar.
Qattiq jismning inersiya momentlari (o‘qqa nisbatan va aralash); inersiya
tenzori; Gyuygens teoremasi; inersiya ellipsoidi; inersiya bosh o‘qlari; jismning
bosh inersiya momentlari.
Sistemaning harakat miqdori; sistemaning kinetik momenti; o‘q atrofida
aylanuvchi jism uchun o‘qqa nisbatan kinetik moment; qo‘zg‘almas nuqta atrofida
harakat qiluvchi jism uchun kinetik moment. Sistema kinetik energiyasi; Kyonig
teoremasi; qattiq
jismning kinetik energiyasi; qo‘zg‘almas nuqta atrofida harakat
5
qiluvchi jism uchun kinetik energiya; kuchning elementar bajargan ishi; kuchni
chekli ko‘chishdagi bajargan ishi; potensial kuch maydoni; potensial energiya.
Mexanik sistemaning harakat differensial tenglamalari; mexanik sistema
massalar markazining harakati haqidagi teorema, mexanik sistema harakat
miqdorining o‘zgarishi haqidagi teorema.
Sistema kinetik momentining o‘zgarishi haqidagi teorema; yuzalar qonuni.
Massa markaziga va ixtiyoriy nuqtaga nisbatan kinetik momentni o‘zgarishi
xaqidagi teorema.
Mexanik sistema kinetik energiyasining o‘zgarishi haqidagi teorema;
energiya integrali.
O‘zgaruvchan massali nuqtaning harakat differensial tenglamalari;
Meshcherskiy tenglamasi.
Qo‘zg‘almas o‘q atrofida aylanuvchi jism harakat differensial tenglamalari;
aylanayotgan jismning aylanish o‘qiga bosimi; dinamik reaksiyalarni statik
reaksiyalarga teng bo‘lish shartlari; qattiq jismning tekis parallel harakati
tenglamalari.
Analitik statika:
haqiqiy va virtual ko‘chishlar; bog‘lanishlarni koordinatalar
variatsiyasiga qo‘yadigan shartlari; ideal bog‘lanishlar; sistema uchun mumkin
bo‘lgan ko‘chish prinsipi; umumlashgan koordinatalarda mumkin bo‘lgan ko‘chish
prinsipi; qattiq jism muvozanati; noideal bog‘lanishlar; noideal bog‘lanishli
sistemalarda reaksiya kuchlari va ularning asosiy xossalari.
Mexanik sistemaning harakat tenglamalari
: dinamikaning umumiy
tenglamasi (Dalamber-Lagranj); Lagranjning 1-tur tenglamalari; Lagranjning 2-tur
tenglamalari (golonom sistemaning umumlashgan koordinatalardagi harakat
differensial tenglamalari); kinetik
energiyaning strukturasi; Lagranj funksiyasi;
umumlashgan energiya integrali; dinamik sistemalar; siklik koordinatalar;
Giroskopning elementar nazariyasi; giroskopning asosiy xossalari;
giroskopik moment; girointegrator; Jukovskiy qoidasi.
Zarbali kuchlar. Zarbali kuchni nuqtaga ta’siri. Zarba nazariyasining
umumiy tenglamasi. Elastik va noelastik zarba. Zarbada kinetik energiyaning
o‘zgarishi haqidagi teorema. Karno teoremasi. Qo‘zg‘almas o‘q atrofida
aylanayotgan jismga zarba ta’siri. Zarba markazi. Ikki jismni to‘g‘ri markaziy
zarbasi va markaziy bo‘lmagan zarbasi.
Dostları ilə paylaş: