BİOLOGİYA, TİBB VƏ AQRAR ELMLƏR
109
54248 hektar, o cümlədən yeni suvarılan 17147 hektar torpaq sahələri mövcuddur. Şəmkirçay su
anbarından Gəncə və Şəmkir şəhərlərinə, Samux rayonunun Nəbiağalı qəsəbəsinə saniyədə 1,6 kub-
metr su verməklə içməli su təchizatı yaxşılaşdırılmışdır [6].
Tədqiqatın məqsədi və vəzifələri:
Tədqiqatın aparılmasında əsas məqsəd Şəmkirçay su an-
barının
müasir vəziyyətinin təhlili, anbarın sahil yamaclarında baş verə biləcək tədbirlərin müəy-
yənləşdirilməsi, yamaclarda gözlənilən suffoziya proseslərinin qarşısının alınması
üçün təklif olu-
nan mühəndis ekoloji tədbirlərdən ibarətdir.
Su anbarı ərazisinin relyefinin təhlili:
Şəmkirçay su anbarının ərazisi mürəkkəb relyefə ma-
likdir. Belə ki, su anbarının sahil yamaclarında abraziv sürüşkən, uçurumlu, qayalı, maili yatımlı
qrunt süxurları daha çox mövcuddur. Həmin sahil yamacları əvvəl başqa formada olmuşdur. Su an-
barlarının istismarı dövründə zaman keçdikcə dinamiki təsirlərə məruz qalaraq öz formalarını nisbə-
tən dəyişmişdir. Sahil yamaclarında baş verən kiçik həcmli sürüşmə nəticəsində su anbarının ölü
həcmi formalaşmış, yuxarı byefdə su səviyyəsinində nisbətən artma müşahidə edilmiş, sahil ərazilə-
rin relyefində dəyişmələr baş vermişdir. Təqdid olunan ərazi tektonik cəhətdən Kiçik Qafqazın və
orta Kür depressiyası zonasında yerləşir. Ərazinin dağətəyi zonası şimal-qərbdə Ağstafaçaydan cə-
nub-şərqdə Kürəkçayadək uzanan Göygöl-Şəmkir antiklinoriumuna aiddir. Antiklinorium eninə çö-
kəkliklərlə mürəkkəbləşmişdir. Bu çökəkliklər antiklinoriumu iki sərbəst-Şəmkir və Göygöl qalxan-
larına ayırır [5,8].
Təsvir olunan qırışıqlıq fonunda Şəmkir qalxanının ətraf hissələri boyu mikroqırışıqlığın inki-
şafı qeydə alınmşdır.
Burada əsasən, Şəmkirçay və Quşqaraçay arasında şaquli düşmə və düşmə-
yerdəyişmələri əks etdirən bir sıra qırılmalarla ifadə olunmuş dizyunktiv
dislokasiya geniş inkişaf
etmişdir. Ərazinin düzənlik hissəsi ağcagil və kontinental təbəqənin çöküntülərindən ibarət olmaqla,
orta Kür çökəkliyinə aiddir [5].
Su anbarının kaskadının hər birinin ətraf mühitə göstərdiyi təsiri müəyyənləşdirmək üçün
onun hər birinin texniki göstəricilərini araşdırmaq lazım gəlir. Anbarının əsas texniki göstəriciləri
aşağıdakı cədvəldə şərh edilmişdir [4,5]:
Dostları ilə paylaş: