15
Markazdan qochma tezlanishning og‘irlik kuchi tezlanishga nisbati
ajratish koeffitsienti
deyiladi.
Rg
w
Ф
2
р
=
Aylanma tezlik
Qiymatlarni o‘rniga quyib quyidagilarni aniqlaymiz.
30
60
2
Rn
Rn
w
π
π
=
=
u holda
900
30
2
р
Rn
pg
Rn
Ф
=
=
π
n
- aylanish chastotasi
Demak, ajratish koeffitsienti aylanish chastotasi kvadratiga va aylanish radiusiga
proporsionaldir.
Sanoatda ajratish koeffitsientiga qarab, normal va o‘ta tezlikdagi sentrifugalar bor.
Normal sentrafugalar (Fr<3500 bo‘lgan separatorlar) suspenziyalarni ajratish uchun
ishlatiladi.
O‘ta tezlikdagi sentrafugalar (Fr>3500) moyda dispers suspenziyalarni va emulsiyalarni
ajratish uchun ishlatiladi.
Separatorlar ishlash prinsipiga qarab 2 ta guruhga bo‘linadilar:
1. Cho‘ktiruvchi tiniqlashtiruvchi (klarifikatorlar) suspenziyalarni ajratish uchun.
2. Ajratuvchi (purifikatorlar) zichliklari biroz farq qilgan
zichliklarni ajratish uchun
suyuqliklarni ajratish uchun.
Ajraluvchi suyuqlik uskunasining markaziy quvuri orqali beriladi. Markazdan qochma
kuchlar ta’sirida og‘ir suyuqliklar chetga chiqariladi, u yerda to‘planib yuqoriga ko‘tariladi va
uzluksiz ravishda separatordan chiqib turadi. Yog‘ yengil fraksiya bo‘lgani
uchun kelayotgan
ajraluvchi suyuqlik ta’sirida o‘rta qismiga yaqin kelib separatordan chiqariladi. Ajraluvchi
suyuqliklarda har doim oz miqdorda qattiq zarrachalar bo‘ladi, bu esa fazalarning ajralish
samaradorligini pasaytiradi. Bunday kamchiliklarni yo‘qotish uchun separatorlarning o‘z-o‘zini
bo‘shatuvchi konstruksiyalari ishlab chiqilgan. Ular neytrallash
va gidratlash jarayonlarida
ishlatiladi.
Rafinatsiyaning turli sxemalarida quvvati kuniga 80 t dan 300 t gacha bo‘lgan baraban
aylanish chastotasi 6500 ayl/min bo‘lgan separatorlar ishlatiladi.
2 – rasm.
Cho‘ktiruvchi-tiniqlashtiruvchi (klarifikatorlar)
– suspenziyalarni ajratish uchun
Ajratuvchi (purifikatorlar) –
zichliklari biroz
farq qilgan suyuqliklarni ajratish uchun
16
3 – rasm. Separatorning ajratuvchi barabanining ishlash prinsipi sxemasi.
Ajratiluvchi suyuqlik o‘rtadagi 25 quvurdan 23 aylanuvchi barabanning ichki qismiga
beriladi. Separatorning ichki qismi konussimon tarelkalardan iborat.
Markazdan qochma kuch
ta’sirida og‘ir suyuqlik barabanning chetki qismida to‘planib, yuqoriga ko‘tariladi va uzluksiz
ravishda 24 kanal orqali separatordan chiqib turadi. Yog‘ yengil fraksiya bo‘lib, ajratish uchun
berilayotgan suyuqlik ta’sirida separatorning o‘rta qismiga ya’ni o‘q atrofida yig‘ilib, 26
kanal
orqali chiqib ketadi.