Texnologiya umumiy о‘rta ta’lim maktablarining 6-sinfi uchun darslik

Chok randa. 
yog‘och taxtalarni bir-biri-
ga tirqish qoldirmay ulash, ya’ni choklab bi-
rik 
tirish maqsadida chok randa qo‘llaniladi.
 
Taxta materiallardan pol, g‘ov, darvoza, rov
-
vot kabilar tayyorlashda, ularning qurishi nati
-
jasida tirqish ochilib qolmasligini ta’minlash 
uchun choklab biriktiriladi. 
Chok randa zakrov randaga o‘xshash to‘g‘-
ri va qiyshiq tig‘li bo‘lib, tig‘ining eni 30 
mm
gacha bo‘ladi. tig‘ni charxlash 9-rasmda ko‘r-
satilgan. bu randaning yo‘nal tiruvchi va chek-
lovchi to‘sqichlari yo‘q. Uni taxta bo‘ylab 
to‘g‘ri yurgizish qiyin. Shuning uchun chok 
ran da konish randadan so‘ng chok ochish va 
sirt larni tozalash maqsadida ishlatiladi. ayrim 
hol 
larda taxtaning 
chetiga chok o‘lchamiga 
moslab parallel holda yo‘naltiruvchi chekla-
gich mixlab qo‘yib ran 
da 
lanadi. bu narsa 
chok randani to‘g‘ri yurgizish imkonini bera-
di. taxtalarni choklab biriktirishda chokning
8-
rasm. 
randalarni ishga 
sozlashda tig‘ni kundadan 
chiqarish va qayta o‘rnatish:
a, b – tig‘ni chiqarishda kun
-
da shunday tutiladi; 
d, e – tig‘ni kundaga 
o‘rnatish; f – ponani qotirish;
g – tig‘ning to‘g‘ri 
o‘rnatilganligini tekshirish.
9-rasm
. 
randalarni ishga 
sozlashda tig‘ni charxlash va 
qayrash; a – charxlash;
b – qayrash;
d – qirov tushirish.
a) 
b) 
d) 
e) 
f) 
g) 
a) 
b) 
d) 

---

16
chuqurligi hamma vaqt taxta qalinligining yarmiga teng qilib olinadi. 
Shuning 
uchun kundaning o‘ng tomoniga mixlanadigan ustki cheklagich 
shu o‘lchamga moslab o‘rnatiladi. Chok randaning tig‘i kundadan enli 
bo‘ladi. Tig‘ kundadan ensiz bo‘lsa, u bilan chuqur randalab bo‘lmaydi.