Zbekiston respublikasiaxborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini

Deshifratorlar
Ikkilik sonlarni qiymati bo‘yicha uncha katta bo‘lmagan o‘nli sonlarga o‘tkazish 
uchun 
deshifratorlardan
(dekoderalar ham deb ataluvchi) foydalaniladi. 
Deshifratorlarlarning kirishlari ikkilik sonlarni uzatishga mo‘ljallanadi, chiqish esa 
o‘nli sonlar bilan ketma-ket belgilanadi. Kirishlarga ikkilik sonni uzatilganda, 
tartibi kiritish soniga mos keluvchi aniq bir chiqishda signal hosil bo‘ladi.
Deshifratorlarlar keng qo‘llaniladi
. 
Hususan, ular raqamli qurilmalardan son yoki 
matnni qog‘ozga chop etuvchi qurilmalarda foydalaniladi. Bunday qurilmalarda 
ikkilik son deshifratorning kirishiga uzatilib, uning aniq bir chiqishida signal hosil 
bo‘ladi. Shu signalning yordami bilan kiritish ikkilik soniga mos keluvchi simvolni 
bosmaga chiqarish amalga oshiriladi. 
3.17a rasmda deshifratorning rasmiy tasviri keltirilgan. DC simvoli ingliz tilidagi 
Decoder so‘zining harflaridan tashkil topgan. Chapda ikkilik kodlarning vazniy 
koeffitsientlari belgilangan kirishlari, chapda esa kirish ikkilik kodining alohida 
kombinatsiyalariga mos keluvchi chiqishlar belgilangan. Har bir chiqishda kirish 
kodining qat’iy aniq kombinatsiyada man.1. darajasi hosil bo‘ladi. Deshifrator 
3.17b rasmda ko‘rsatilganiday kiritish o‘zgaruvchilari bilan birga ularning 
inversiyalarini uzatish uchun 
parafazali
kirishlarga ega bo‘lishi mumkin.
3.17a-rasm 3.17b-rasm 
Tuzilishiga qarab chiziqli va tog‘ri chiziqli deshifratorlar bo‘ladi.
Chiziqli deshifratorlar
3.11-jadval orqali berilgan almashtirishni amalga oshiruvchi deshifratorning 
qurilishini ko‘rib chiqamiz 
3.11- jadval
8421Chiqish kodi 
Chiqish tartibi 
(o‘nli 
tizimda
)

---

X
8
X
4
X
2
X
1
0 0 0 0
0
0 0 0 1
1
0 0 1 0
2
0 0 1 1
3
0 1 0 0
4
0 1 0 1
5
0 1 1 0
6
0 1 1 1
7
1 0 0 0
8
1 0 0 1
9
3.18 rasmda VA-YO‘Q elementlariga qurilgan deshifratorning va uning sxemadagi 
tasviri ko‘rsatilgan.Tuzilma integral bajariladigan deshifratorlarga hos bo‘lgan 
husuiyatlarga ega :
-kirish sonlarini kamaytirish uchun kiritish o‘zgaruvchilarining intalqinlarini tuzish 
deshifratorning o‘zida amalga oshiriladi; 
-kirishga bevosita ulangan qo‘shimcha invertorlar deshifrator tomonidan kirish 
zanjirlariga yuklamani kamaytiradi.