Zbekiston respublikasiaxborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini

Mukammal kon’yuktiv normal shakl (MKNSH).
Кon’yuktiv normal shakl (KNSH) deb funksiyani har biri, argumentning sodda 
dizyunksiyasi (yoki ularning inversiyalari) bo‘ladigan hadlar qatorining 
kon’uynksiyasi ko‘rinishida tasvirlash shakliga aytiladi. 
KNSHga funksiyani tasvirlashning quyidagi shakli misol bo‘la oladi :
KNSH bo‘lmaydigan funksiyani tasvirlash shaklini keltiramiz : 
Bu shakl MKNSH bo‘lmaydi, chunki uning birinchi hadi qolganlari bilan 
kon’yunksiya amali orqali bog‘lanmagan. 
KNSHning har bir hadida MKNSH barcha argumentlari keltirilgan bo‘lishi kerak . 
KNSHdan MKNSH ga o‘tish uchun barcha argumentlarni o‘z ichiga olmaydigan 
har bir hadiga 
х
i
*х
i 
ko‘rinishdagi
 
hadlarni qo‘shish kerak, bu yerda 
х
i
haddagi 
mavjud bo‘lmagan argument
х
i
*х
= 
0 bo‘lgani uchun bunday amal funksiyaning qiymatiga ta’sir 
qilmaydi. 
х
i
*х 
ifodani qandaydir Y hadiga qo‘shish
 
natijasida quyidagi ko‘rinishga 
keltiruvchi Y

х
i
 *х

---

ifoda hosil qilinadi 
Bu tenglikning to‘q‘riligi taqsimlash qonunidan kelib chiqadi, buni ifodaning o‘ng 
tomonidagi qavslarni ochish orqali ko‘rsatish mumkin. Quyidagi funksiya misolida
KNSH dan MKNSHga o‘tishni ko‘rib chiqamiz: 
Quyidagi ifodaning biror hadining ustida almashtirish bajarib taqsimot qonunini 
qo‘llashni ko‘rsatamiz:
Belgilaymiz 
Zarur belgilashlarni kiritgandan so‘ng, taqsimot qonuni asosida quyidagiga ega 
bo‘lamiz 
Quydagicha belgilab taqsimot qonunini qo‘llaymiz.
Z
1 
va Z
2 
ning qiymatlarini,
o‘rniga qo‘iyb KNSH dan MKNSHga o‘tishda 
keltirilgan ifodaning mos hadlarini hosil qilamiz. 
MKNSH funksiyalar rostlik jadvali bo‘yicha oson quriladi. Misol sifatida 3.1 
jadvalda keltirilgan funkiyani ko‘rib chiqamiz.
Ifoda 
f
(
x
1
, 
x
2
, 
x
3
) funksiyasi rostlik jadvalida qiymatlari orasida nechta nol bo‘lsa, 
shuncha konyunksiya amali bilan bog‘langan hadlarga ega. Shunday qilib, 
funksiya nolga teng bo‘ladigan argumentlar qiymati toplamiga shu to‘plamda nol 
qiymatga ega bo‘luvchi MKNSHning aniq bir hadi mos keladi. MKNSH hadlari 
kon’yunksiya amali bilan bog‘langanligi uchun, hadlaridan birortasi nolga teng 
bo‘lsa funksiya ham nolga teng bo‘ladi.
Shunday qilib, rostlik jadvali orqali berilgan MKNSH funksiyani yozish qoydasini 
keltiramiz. Argumentlar qiymatlarining qancha to‘plamlarida funksiya nolga teng 
bo‘lsa, barcha argumentlar diz’yunksiyasini tashkil qiluvchi, shuncha kon’yunktiv 
hadlarni yozish kerak va agar to‘plamda argumentning qiymati 1 ga teng bo‘lsa,u 
holda diz’yunksiyaga shu argumentning inversiyasi kiradi. 
Ihtiyoriy funksiya yagona MNKSH ga ega.
Mantiqiy qurilmaning tuzilmali sxemasi bevosita amalga oshirilayotgan 
funksiyaning kanonik shakliga (MDNSH yoki MKNSH) asosan quriladi. (3.2 ) va 
(3.3) funksiyalar uchun hosil qilingan sxemasi 3.9a va 3.9b rasmda keltirilgan 

---

Qurilmaning, umuman olganda, to‘g‘ri ishlashini ta’minlovchi bu usulning 
kamchiligi ham yo‘q emas. Hosil qilingan sxemalar juda murakkab, katta sondagi 
mantiqiy elementlardan foydalanishni talab qiladi, unumliligi va ishonchliligi juda 
quyi. Ko‘p hollarda funksiyalarni o‘zgartirmasdan mantiqiy ifodalarni shunday 
soddalashtirish mumkinki, bunda mos keluvchi tuzilmali sxema soddaroq bo‘lib 
qoladi. Funksiyani bunday soddalashtirish