Zbekiston respublikasiaxborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini

4. Murakkab mantiqiy sxemalar
Truggerlar.
Integral triggerlar odatda VA-YO‘Q, YOKI- YO‘Q mantiqiy elementlarda amalga 
oshiriladi. VA-YO‘Q, YOKI-YO‘Q mantiqiy elementlar orqali amalga 
oshiriladigan rostlik jadvallarini ko‘rib chiqamiz (3.7-jadval). Shu elementlarning 
har biri qandaydir mantiqiy daraja (man.0 yoki man.1) bilan tavsiflanadi, 
kirishlarning bittasida ularning mavjudligi chiqishdagi mantiqiy darajani (man.0 
yoki man.1) to‘liq aniqlaydi 
3.7-jadval
X
1
X
2
X
1
|X
2
X
1
↓X
2
0 0 1
1
0 1 1
0
1 0 1
0
1 1 0
0
Biroq, bunda elementning chiqishidagi mantiqiy daraja shu elementning boshqa 
kirishlaridagi hech qanday kombinatsiyasiga bog‘liq emas. VA-YO‘Q elementi 
uchun bunday mantiqiy daraja man.0, YOKI- YO‘Q elementi uchun man.1 bo‘ladi.
Haqiqatdan ham, VA-YO‘Q elementining kirishlaridan bittasida man.0 bo‘lsa, 
boshqa kirishlarning mantiqiy darajasi qanday bo‘lishidan qat’iy nazar, shu 
elementning chiqishida man.1 hosil bo‘ladi; YOKI- YO‘Q elementlari 
kirishlarining birortasida man.1 bo‘lsa, elementning boshqa kirishlarining mantiqiy 
darajasidan qat’iy nazar chiqishda man.0 darajasini o‘rnatadi. 

---

Elementning kirishlaridan birortasida mavjudligi, uning chiqishidagi mantiqiy 
darajani, boshqa kirishlardagi darajalardan qat’iy nazar, bir qiymatli aniqlaydigan 
mantiqiy daraja 
aktiv mantiqiy daraja
deb ataladi
.
Shunday qilib, VA-YO‘Q 
elementlar uchun aktiv mantiqiy daraja –man.0, YOKI- YO‘Q elementi uchun –
man.1 ga teng.
Element kirishlarining bittasida aktiv mantiqiy darajaning mavjudligi elementning 
chiqishidagi darajani aniqlar ekan (bunda elementning chiqish darajasi boshqa 
boshqa kirishlardagi darajalarga bog‘liq emas), elementning qolgan kirishlarida 
mantiqiy uzilish yuz beradi deb aytishimiz mumkin. 
Aktiv darajalarga teskari bo‘lgan darajalarni