Zbekiston respublikasiaxborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini

passiv mantiqiy daraja 
deb ataymiz, 
VA-YO‘Q elementlar uchun passiv mantiqiy daraja – man.1, YOKI- YO‘Q 
elementi uchun – man.0 ga teng. Elementning kirishlaridan bittasidagi passiv 
mantiqiy darajada, elementning chiqishidagi daraja uning boshqa kirishlaridagi 
darajalar orqali aniqlanadi. Aktiv mantiqiy daraja va passiv mantiqiy darajalar 
tushunchasidan foydalanish VA-YO‘Q yoki YOKI-YO‘Q elementlariga qurilgan 
triggerlar ishining tahlilini osonlashtiradi.
Triggerlarning vazifasi.
Trigger bitta mantiqiy o‘zgaruvchining qiymatini saqlash 
uchun mo‘ljallangan (yoki bir razryadli ikkilik sonni; ko‘p razryadli ikkilik 
sonlarni saqlashda sonning har bir razryadini xotirada saqlash uchun alohida 
trigger foydalaniladi). Shunga asosan, trigger ikki holatda bo‘ladi: ulardan bittasi 0 
holat deb, boshqasi 1 holat deb belgilanadi. Triggerlarning kirishiga ta’sir o‘tkazib, 
uni zarur holatga o‘tkaziladi.
Asosiy belgilashlar
. Triggerning ikki chiqishi mavjud: to‘g‘ri 
Q
и 
inversli
 Q.
Triggerning holati
 
bu chiqishlardagi quvvat darajasi bilan aniqlanadi: 
agar Q chiqishidagi quvvat man.0 
(
Q = 0) darajasiga mos keladigan bo‘lsa, trigger 
0 holatda deb qabul qiladi; Q=1 da esa trigger 1 holatda deyiladi. Q inversli 
chiqishidagi mantiqiy daraja trigger holatining inversiyasini ifodalaydi (Q = 1 
holatida va aksincha ).
Triggerlar turli kirish tiplariga ega. Ularning belgilanishlarini va vazifalarini 
keltiramiz: 

---

R (ingliz. Reset) —0 holatiga alohida kirishni o‘rnatish;
S
(ingliz.Set) —1 holatiga alohida kirishni o‘rnatish;
К
— 0 holatiga universal trigger qurilmasiga kirishi;
J— 1 holatiga universal trigger qurilmasiga kirish; 
Т— sanash uchun kirish ;
D (ingliz. Delay) — shu kirishdagi mantiqiy darajaga mos keluvchi; holatga 
o‘rnatilgan triggerning qurilmasiga axborot kirish yo‘li ; 
С—boshqaruvchi kirish (sinxronlashtiruvchi);
Triggerning nomlanishi uning kirishlarining tiplari bilan aniqlanadi. Masalan, RS-
trigger — R va S tipli kirishlari mavjud bo‘lgan trigger
.
Triggerlar kirish signallariga javoban ta’sirlanishiga qarab ikki tipga bo‘linadi: 
asinxron va sinxron. Asinxron triggerda kirish signallari, triggerning holatiga 
ularning bevosita kirishlarga uzatilish momentidan boshlab, sinxron triggerlarda 
esa sinxronlashtiruvchi signalni C boshqaruv kirishiga uzatilgandan so‘nggina 
ta’sir etadi.