Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 27 - 
Bugungi kunda jahonda yuqorida aytib o‘tilgan ijtimoiy – iqtisodiy 
ko‘satkichlarning o‘xshashligi bilan xarakterlanadigan bir qancha davlatlar guruhlari 
mavjud. 
Dunyo o‘z ijtimoiy-iqtisodiy tabiatiga ko‘ra nihoyat darajada xilma-xildir. 
Bugungikundamamlakatlarniuchguruhgabo‘lishmumkin: 
i.
bozor iqtisodiyotidagi sanoati rivojlangan mamlakatlar – bu mamlakatlar 
jahon xo‘jaligining tayanchi hisoblanadi; 
ii.
Osiyo, Afrika, Lotin Amerikasi va Okeaniyaning rivojlanayotgan 
mamlakatlari (yoki uchinchi dunyo mamlakatlari); 
iii.
o‘tish davri iqtisodiyotidagi mamlakatlar – bular asosan yangi xo‘jalik 
yuritish shakllarini rivojlantirish yo‘lida bo‘lgan Sharqiy Evropa davlatlari, 
shuningdek Rossiyadan iborat bo‘ladi. 
Biroq ushbu mamlakatlar guruhlari o‘rtasida nihoyat darajada aniq chegarani 
belgilash imkonsizdir. Masalan, bugungi kunda rivojlanayotgan mamlakatlarning 
butun bir guruhini – Janubiy – sharqiy Osiyo mamlakatlari, xususan Janubiy 
Koreya, Gongkong va Tayvan, Braziliya va Argentina, shuningdek boshqa 
mamlakatlarni bir qator iqtisodiy ko‘rsatkichlar bo‘yicha jahonning sanoati 
rivojlangan mamlakatlari qatoriga kiritish mantiqlidir. Biroq ular boshqa muhim 
ko‘rsatkichlar darajasi bo‘yicha (ijtimoiy qarama-qarshiliklarning chuqurligi, 
mintaqaviy rivojlanishning notekisligi va boshqalar) hali ham an‘anaviy tarzda 
rivojlanayotgan mamlakatlar guruhiga kiradi. 
Bir paytning o‘zida shunhasiz rivojlangan mamlakatlar qandaydir ma‘noda 
milliy 
ishlab 
chiqarish 
kuchlarini 
sifat 
jihatidan 
rivojlantirish 
borasida 
kechikishayotgan bo‘lib, bu ijtimoiy mehnat unumdorligining o‘sishini 
to‘xtatmoqda. Masalan, Sharqiy Yevropa mamlakatlari va Rossiyada bu ko‘rsatkich 
G‘arbiy Yevropa mamlakatlari rivojlanishing atigi 50% ini tashkil qiladi xolos.