Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 66 - 
mashinalari tashkil etadi. Yirik transit yo‘llar umumiy AQSh ish safarining 9% ni 
tashkil etadi. Temir yo'li yuklarni tashish juda ommalashgan, ammo nisbatan kam 
bo'lgan yo'lovchilar soni (yiliga taxminan 31 million) shahar tashish temir yo'lidan 
foydalanadi. 
AQSh hayotining iqtisodiy va ijtimoiy qiyofasi mamlakatning ajoyib 
harakatchanligini aks ettiradi. Keng tarqalgan transport tarmog'i geografik 
kengliklarni ajablanarli darajada bir-biriga yaqin ijtimoiy-iqtisodiy muhitga 
aylantirishga yordam berdi. Rivojlanishning yana bir jihati – moslashuvchanlik 
bo‘lib, bu harakat erkinligi ta‘sirida AQSh iqtisodining dinamikasidagi asosiy omil 
sifatida shakllanadi. Serharakatchanlik natijasida ba‘zi avtomagistrallarda halokatli 
oqibatlar kuzatilishi, katta shaharlardagi ahvolning yomonlashuvini, transport 
tirbandligining ko'payishini, atrof-muhitning ifloslanishini va jamoat transporti 
tizimlarini qo'llab-quvvatlash pasayishi ushbu sektordagi asosiy muammolar 
hisoblanadi. 
Temir yo'llar 
AQSh transport tarmog'ining markaziy qismida davlatlararo va mudofaa 
avtomobil yo'llari tizimi sifatida tanilgan 45,000 millik (72,000 km) temir yo‘l 
tizimi mavjud. Ushbu tizim 50,000 aholi yashaydigan shaharlarning barcha 
to'qqiztasini bog'laydi. 20-asrning oxiriga kelib mamlakatda 100 milliondan ziyod 
xususiy mulkka vakillari mavjud edi. Metropolitan joylarda ko'plab sayohatlar 
avtomobillar orqali amalga oshirilgan bo'lsada, jamoat transporti va temir yo'l 
uchastkalari eng serqatnov stansiyalari sifatida rivolana boshladi. Ko'plab
shaharliklar, Nyu-York, Chikago, Filadelfiya va Boston temir yo‘l tizimini qo‘llab-
quvvatladilar. Qo'shma Shtatlardagi temir yo'llar bir vaqtning o'zida ham yuk va 
yo'lovchi tashish yo'nalishlariga ega. Davlat tomonidan aholini tashish tizimini 
tartibga solinish temir yo‘l transport vositalarining raqobatdoshligini yanada 
oshirishi yengil transport vositasining rolini kamaytirdi. Temir yo'llar mamlakat 
ichidagi yuk tashish transportining uchdan bir qismini tashkil qiladi. Ko'mir, don, 

---