Chinor fayzi baland

6.2-rasm. Shayboniylar hukmronligi davrida doimiy to„lanadigan 
belgilab qo„yilgan soliqlar turlari 
 
g) tarh – xazinaga tegishli bo‗lgan omborlardan aholining majburiy 
tarzda don va boshqa mahsulotlarni oshirilgan narxlarda majburiy sotib 
olishi (xuddi G‗arbiy Yevropa feodallarining banalitet huquqiga 
o‗xshaydi) hamda dehqonlarning o‗z mahsulotlarini xazinaga arzon 
baholarda sotishlari; 
d) sabun – yer haydash va don ekish mavsumlarida aholining 
ma‘muriyat tomonidan majburiy safarbar etilishi (hasharga o‗xshaydi); 
e) yobisat – ekin ekib jonlantirish, obod qilishga yer berish.
63
Bunday soliqlar umumlashtirilgan atamalarda ham uchraydi: 
62
Ziyodulla Muqimov Shayboniylar davlati va huquqi. T.: Sharq, 2007. – 154 bet. 
63
Сайидаҳмедов И. Пнсьма Шейбанидов - важннй историческнй источник//Дисс. на соиск. канд. 
ист наук. Ташкент. стр -1992 39. 
Yasoq (qubur 
yasog„i)
– chorva 
mollaridan olinadigan 
soliq bo‗lib, 1/100 
qismi hajmida olingan, 
keyinchalik o‗troq 
aholiga ham yoyilib, 
yuz bosh hayvondan 
70 tanga undirilgan 
Zakot
– 
xonlarning 
shaxsiy 
xazinasi 
uchun chorva 
boshidan 
undirib 
olinadigan 
soliq 
Savoyim zakot
- 
esa har qirq chorva 
boshidan birni 
tashkil etgan. 
Shahar va 
qishloqlarning 
o‗troq aholisidan 
olinganda esa 
daromadning 1/10 
qismi miqdorida 
undirilgan 
Oshlig„
- oziq-
ovqat solig‗i 
asosan o‗troq 
holidan urush 
harakatlari 
borayotgan 
davrda qo‗shinni 
saqlab turish 
uchun 
to‗plangan 
yig‗im 

---

132 
Muqarari – aniq, to‗g‗ri soliqlar; 
Ixrajot – davlat apparatining xarajatlarini qoplash uchun aholidan 
undiriladigan har qanday yig‗imlar;
Mol (jihot) – daromaddan olinadigan asosiy soliq, xirojning turi, 
miqdori yerning sifati va holatiga qarab hosilning 1/3 qismi miqdorida 
bo‗lgan.