Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

Murakkab ishtirokchilikda
ham jinoyat bir necha shaxslar 
tomonidan sodir etiladi, biroq ularning faoliyati belgilangan rollar 
taqsimoti, ya’ni jinoyatning bevosita bajaruvchisi qatorida tashkilotchi, 
dalolatchi, yordamchi yoki aqalli ulardan biri mavjudligi bilan 
xarakterlanadi. 
Murakkab ishtirokchilik ishtirokchilikning turi sifatida shu bilan 
xarakterlanadiki, jinoyat obyektiv tomonini tashkil etuvchi, JK Maxsus 
qismining muayyan moddasida nazarda tutilgan qilmish bevosita barcha 
ishtirokchilar tomonidan emas, faqat ulardan biri yoki bir nechasi 
tomonidan sodir etiladi. Boshqalar esa, jinoyat obyektiv tomonini 
bajarishda umuman ishtirok etishmaydi, hatto qisman bajarishmaydi va 
uning sodir etilishi jarayonida bevosita ishtirok qilishmaydi. Masalan, 
o‘g‘irlikning bir ishtirokchisi (tashkilotchisi) jinoyat sodir etilishini 
tashkillashtirdi, reja tuzdi, ishtirokchilarni yig‘di va hokazo, boshqa 
ishtirokchi (bajaruvchi) esa o‘zganing mulki yashirincha o‘g‘irlanishini 
bevosita sodir etdi, uchinchisi (yordamchi) o‘g‘irlangan mulkni olib ketish 
313 

---

uchun transport vositasini taqdim etdi va keyinchalik mol-mulkni o‘tkazdi, 
shundan so‘ng olingan mablag‘ barcha ishtirokchilar o‘rtasida bo‘lib 
olindi. 
Ishtirokchilikning subyekt mezoni
ishtirokchilar harakatlarining 
muvofiqligi darajasi, ularning aloqalari xarakteri bilan tavsiflanadi. Ushbu 
mezonga muvofiq ishtirokchilikning barcha holatlari oldindan 
kelishilmagan ishtirokchilik hamda oldindan kelishilgan ishtirokchilikka 
ajratiladi. 
NOTA BENE ! 
Oldindan til biriktirish
deganda, jinoyat ishtirokchilari o‘rtasida 
jinoyat sodir etish yoki jinoiy faoliyat bilan shug‘ullanish to‘g‘risida 
bunday harakatlarni amalga oshirishdan avval kelishib olish tushuniladi 
(JK Maxsus qismi sakkizinchi bo‘limi).