Iv asrdan XIII asr boshlarigacha 7-sinf o‘quvchilari uchun darslik
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mulohaza uchun
- Ijodiy faoliyat
|
161
4 5 - 4 6 - m av z u l a r : IX-XII ASRLARDA ILM-FAN VA MADANIYATNING YUKSALISHI Faollashtiruvchi savol va topshiriqlar 1. Rasmda berilgan Mag‘oki Attoriy masjidi qaysi sulola davrida qurilgan edi? 2. Jahon tarixi fanidan olgan bilimlaringiz asosida quyidagi savollarga javob bering. Xalifa Ma’mun Bag‘dodda tashkil qilgan ilm muassasasi tarixda qanday nom bilan qolgan? Bu muassasa nimasi bilan mashhur bo‘lgan? 3. Mahmud G‘aznaviyning Xorazmga yurishiga nima bahona bo‘ldi? U qaysi olimni o‘zi bilan G‘aznaga olib ketdi va unga vazirlik darajasini berdi? Mulohaza uchun Turon hududi jahon madaniyatining ko‘hna o‘choqlaridan biri bo‘l - gan. Islom dini kirib keli- shidan avval ham bu yerda yashagan xalqlar boy me’morchilik va hu - narmandchilik an’analari - ga ega edilar. Mintaqaga islom dini kirib kelgach, mahalliy an’analar islom madaniyati bilan uyg‘un - lashib, yanada yuksalish pallasiga kirdi. Ilm-fan, savdo-sotiq, qurilish va qishloq xo‘ja - ligi misli ko‘rilmagan da - rajada taraqqiy etdi. Ilk Buxorodagi Mag‘oki Attoriy masjidi islom davridagi mavjud siyosiy va iqtisodiy muhit bu jarayonga ijobiy ta’sir ko‘rsatdi. IX-X asrlarda me’morchilikning ajoyib yutuqla - ri masjid va madrasalar qurili shida ko‘proq namoyon bo‘ldi. O‘sha davrlarda diyorimizga kelib-ketgan say - yoh va olimlar shaharlarga ta’rif bera turib, asosiy bi - nolar sifatida masjid va madrasalarni tilga olganliklari shundan dalolatdir. Masjid binolari yonida hashamatli va ulug‘vor minora, honaqoh, ulamo-yu avliyolarning mozorlari ustiga maqbaralar qurildi. Bunday joylarni ziyorat etuvchilarning soni ko‘p bo‘lganligidan maxsus hujralar ham bino etila boshladi. Iqtisodiy ahvolning yaxshilanishi, shaharlar ahami - yatining ortib borishi natijasida IX asrga qadar asosan loy va xom g‘ishtdan qurib kelingan binolar o‘rniga endi pishiq g‘ishtlar ham ishlatila boshladi. 1. Bu davrda qanday yangi binolar qad ko‘tardi? 2. Ularning vazifasi nimalardan iborat edi? 3. Birinchi madrasa qayerda qurilgan? Ijodiy faoliyat Hozirgi geo- logiya, minera- logiya, fizika va kimyo soha- lari uchun nihoyatda muhim va ishonchli bo‘lgan modda- lar tahlili (diagnostikasi)ning usuli, ya’ni moddalar solish- tirma og‘irligini aniqlash ilk bor Xorazmda Ma’mun aka- demiyasida Beruniy tomoni- dan kashf etilgan. Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|