165
Ma’lumot uchun
Xorazmshohlardan
Abul Hasan Ali
ibn Ma’mun
ilmga katta e’tibor ko‘rsatib,
o‘z saroyiga olimlarni taklif qiladi. Gurganchda 1004-yil
-
da akademiyaga asos soladi. Bu tarixda Ma’mun aka
-
demiyasi nomi bilan qoladi. Mazkur akademiyada Abu
Rayhon Beruniy ilm ahliga boshchilik qiladi.
Unda Abu Ali ibn Sino ham faoliyat yuritgan. Aka
-
demiyada diniy bilimlar bilan bir qatorda olimlar dun
-
yoviy
va tabiiy fanlar bilan, xususan,
astronomiya,
matematika, fizika, kimyo, mineralogiya, kartografiya,
geogra fiya, geometriya, tabiatshunoslik, tibbiyot, fal
-
safa, tarix, arab tili, mantiq, adabiyot, islom huquqshu
-
nosligi va boshqa ilmlar
sohasida chuqur tadqiqotlar
olib borishgan.
Ular arab, fors, hind, lotin,
yunon va
turkiy tillarni mukammal bilganlar.
Yunon olimlaridan
Platon, Aristotel, Ptolemey, Yevklid, Pifagor va Galen
asarlarini chuqur tahlil qilib, ularga bag‘ishlab sharhlar
bitganlar.
O‘zlari yuqoridagi ilmlar sohasida tadqiqotlar o‘tka
-
zib, fanni yangi g‘oyalar bilan boyitganlar.
Ular Gurganch madrasalarida yoshlarga ta’lim-tar
-
biya berib, iste’dodli shogirdlar tayyorlashga katta hissa
qo‘shdilar. Shuningdek, akademiyada Beruniyning as-
tronomiya, Abu Nasrning matematika, Abul Xayr Ham
-
morning kimyo maktablarida
ham yoshlarga chuqur
bilim berildi. Bu davrga kelib Gurganj madrasalari va
yuqoridagi maktablar haqiqiy ilm-maskanlariga aylan
-
di. Ularda ta’lim olgan yoshlar keyinchalik Sharqning
mashhur allomalari bo‘lib yetishdilar.
Ma’mun akademiyasida yig‘ilgan
olimlarning
aksariyati Muhammad Muso Xorazmiy asarlarining
sharhlovchilari yoki bu olimning biror fan sohasida
-
gi ilmiy an’analari davomchilari bo‘lgan.
Dostları ilə paylaş: 
