Iv asrdan XIII asr boshlarigacha 7-sinf o‘quvchilari uchun darslik

Matnni o‘qing: qabrdan topilgan buyumlarga asoslanib, «Qovunchi madaniyati»­
ning (hozirgi Toshkent viloyati Yangiyo‘l shahri hududida) xronologik jihatdan qaysi 
tarixiy davrga tegishliligini aniqlang.
«Qovunchi davri qabristonlari, asosan, tuproq qo‘rg‘onlar va ustiga tosh uyilgan yer ostidagi max-
sus qabr (katakomba)lardan iborat bo‘lib, ularning qabr xonalari (kameralari) ham gumbazli, keng va 
yer sathidan ancha chuqurlikda joylashgan. Har bir katakomba lahadida bir nechta (oilaviy) chalqan-
chasiga yotqizilgan skeletlar uchraydi. Skeletlar bosh va oyoq tomonida sopol idishlar, erkaklarning 
qo‘l yaqini va bel qismida temirdan ishlangan harbiy va mehnat qurollari, orqa tomonda esa uch par-
rakli va bigizsimon quyma asosli temir paykonlar mavjud. Ayol skeletlarining oyoq-qo‘l suyaklarida, 
ko‘krak qafasi bo‘shlig‘ida turli xil tosh va metall taqinchoqlar uchraydi.
Qadimiy turkiylar jang maydonida qahramonlik qilgan ajdodlar ruhiga alohida e’tibor qaratgan-
lar. Ajdodlar ruhiga sig‘inish, turkiylarda o‘zidan oldingi yetti ota-bobosi faoliyatini yaxshi bilish an’a-
nasini shakllantirgan».
Ahmadali Asqarov, «O‘zbek xalqining kelib chiqish tarixi»
Ijodiy faoliyat
30
Tangrichilikda di niy 
ramz to‘rt to moni teng 
bo‘lgan salb – «adji» 
hisob langan. Shundan 
ke lib chiqib, turkiylar 
uni peshanalariga qi zil 
rangda chizib yur ganlar.

---

O‘rganganimizdan xulosa chiqaramiz
1. Turk xoqonligi qaysi davlatlar bilan chegaradosh bo‘lgan?
2. Berilgan rasmlarga qarab, turk xoqonligida qaysi kasblar va hunarmandchilik turlari 
rivojlanganligi haqida ma’lumot bering. Bildirgan fikringizni boshqa fanlardan olgan 
bilimlaringizga tayanib asoslang.
31

---

G‘arbiy xoqonlik ijtimoiy, iqtisodiy va ma da niy jihatdan Sharqiy 
xoqonlikdan mutlaqo ajralib tu rardi. G‘arbiy xoqonlik aholisining katta
-
gina qismi o‘troq dehqonchilik, hunarmandchilik va savdo-sotiq bilan mashg‘ul edi.
VII asrning birinchi choragiga kelib G‘arbiy xoqonlik taraqqiy etadi. Xoqon To‘n 
yabg‘u hukmronlik qilgan davrda boshqaruv tartiblari isloh qilinadi. Viloyat hokim
-
larini xoqonlik ma’muriyati bilan bevosita bog‘lash va ularning ustidan 
na zoratni kuchaytirish maqsadida mahalliy hukmdorlarga xoqon likning 
«yabg‘u» unvoni beriladi.