Odam genetikasi
Yüklə 40 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dietoterapiyadan
- Xirurgik davolash
|
Vitaminoterapiya
yordamida vitamin yetishmasligi va jam- g ‘arilishining buzilishiga bog‘liq bo‘lgan kasallik simptomlarini yengillashtirish mumkin. Chunki bunday kasalliklar odatdagi avita- minozlardan farq qilib, kasallik yaxshi ovqatlanganda ham yuzaga chiqaveradi. Xuddi o ‘mini to‘ldiruvchi terapiyaga o ‘xshaydi. Lekin kiritiladi- gan preparatlar fiziologik dozadan ancha yuqori bo‘lishi shart. Tera- pevtik dozalar samara bermaydi. Masalan: «Beda bargi» hidi bo‘lgan siydik kasalligida (vitamin B,), tomir tortishish sindromida, gomot- sistinuriyada, ksantinuriyada (vitamin B6), D-ga bog‘liq va D-ga rezistent raxitda (vitamin D) va boshqa vitaminga bogiiq bo‘lgan anomaliyalarda qo‘llash mumkin. Dietoterapiyadan davolash maqsadida hamda profilaktika maq- sadida foydalanish mumkin. Bu usulni qo‘llash ancha oson bo‘lib, lekin shunday bo‘lishiga qaramasdan birdan-bir davolash usu- li bo‘lib qolmasligi lozim. Bu usulda ovqat tarkibidagi kasallik keltirib chiqaradigan komponentlar chiqarib yuboriladi. Natijada be mor sog‘lom odamdan fenotipik tomondan farq qilmaydi. Masalan: fenilketonuriya kasalligi bilan kasallangan bolalarga fenilalanin ami- nokislotasi miqdori kamaytirilgan, uglevod va mineral tuz vitamin- lariga boy dicta buyuriladi. Galaktozemiya kasalligida esa, galaktoza miqdori kamaytiriladi. Ba’zi kasalliklarda bemor ratsioniga ayrim 175 komponentlami qo‘shish zarur. Masalan: bemor ratsioniga uratsil va sitozin kerakli miqdorda qo‘shilsa, ortokoatsiduriya kasalligining belgilarini yo‘qotib yuborish mumkin. Xirurgik davolash - irsiy kasalliklami davolashda qo‘llaniladigan eng dastlabki usullardan biridir. Eng avval tug‘ma nuqsonlar va anomaliyalami korreksiyalash qo‘llanila boshlagan. Bularga lab va tanglay yoriqlarida, sonning tug‘ma chiqishlarida, anus atreziyasida plastika usulini, sindakteliyada barmoqlar orasidagi pardani olib tash- lash, pilorostenozda bo‘shliqning kengaytirilishini misol qilib kelti- rish mumkin. Keyinroq esa, yurak, aorta, o‘pka arteriyasi anomali yalari ham jarrohlik yo‘li bilan davolana boshlandi. Ba’zan ayrim a ’zolami olib tashlash yo‘li bilan irsiy kasalliklar davolanadi. Ma salan: irsiy sferatsitoz kasalligida asosiy klinik belgi - anemiyaning rivojlanishini jarrohlik yo‘li bilan, ya’ni taloqni olib tashlash orqali bartaraf qilinadi. Lekin shu bilan birga, nasldan-naslga o‘tadigan kasalliklaming hozircha hammasini batamon davolab yuborish mumkin emasligi o‘z-o‘zidan ravshan. Shuning uchun uning mutlaqo paydo bo‘lmaslik tadbirlarini ko‘rish m a’qul. Xulosa qilib, har bir hamshira irsiy kasalliklaming oldini olish va ularni davolash haqidagi umumiy m a’lumotlarni puxta bilishi lozim. Genetik shifokorlaming o ‘ng qo‘li bo‘lmoqlari, bemorlarga tibbiy-genetik maslahatxonada buyurilgan muolajalami bekamu ko‘st bajarishlari kerakligini to ‘g‘ri tushuntira olishlari lozim. Xalq orasida tibbiy genetik maslahatxona shifokorlari bilan birgalikda avlodlarda kelgusida paydo b o lish i mumkin bo‘lgan og‘ir nasi kasalliklarining oldini olish choralari va har bir yangi qurilayotgan oila hayotining shod va baxtli bo‘lishi uchun kerakli zarur tadbir- lami qo‘llashlari shart. 176 |