Odam genetikasi

2-jadval
Odamlarda ba’zi bir belgilarning irsiylanishini egizaklar metodi
yordamida aniqlash (Ayola va Ka^^ger maiumotlari)
№
Belgilar
Irsiylanish
1.
G avda tuzilishi
0,81
2.
O g ‘irlik
0,78
3.
S o‘zlash, yozish qobiliyati
0,68
4.
A rifm etikaga nisbatan qobiliyat
0,12
5.
Tabiiy fanlarga nisbatan qobiliyat
0,34
6.
Tarix va adabiyotlarga nisbatan qobiliyat
0,45
7.
Orfografiyaga nisbatan qobiliyat
0,53
Sitogenetik metod.
Odam irsiyatini sitogenetik metod asosida 
o ‘rganishning asosiy obyekti hujayra b o iib , bunda hujayraning, 
ayniqsa, xromosomalaming nozik tashqi, ichki tuzilishi, kimyoviy 
tarkibi, funksiyasi atroflicha o ‘rganiladi.
Xromosomalar tuzilishi va funksiyasini o‘rganish nazariy va amaliy 
ahamiyatga ega. Xromosomalarni sitologik, kimyoviy va genetik ji­
hatdan bilish ota-ona belgi-xossalarining avloddan-avlodga berilish 
qonuniyatlarini aniqlashda, shuningdck, xromosoma tuzilishi bilan 
aloqador irsiy kasalliklaming kelib chiqish muammolarini hal etishda 
muhim rol o ‘ynaydi.
18

---

Xromosomalaming tuzilishi va funksiyasini o ‘rganish uch bos- 
qichga boiinadi.
Birinchi bosqich xromosomalaming morfologiyasini o ‘rganish.
Bu tadqiqotlami olib borishda M.S.Navashin, P.I.Jivago,
A.G.Andres, G.K.Xmshyevlaming xizmatlari katta boidi.
Ikkinchi bosqichda asosan xromosomalaming tashqi qiyofasi va 
soni aniqlanadi. Bu bosqichda olimlar J.Tiyo, A.Levanlar odam hu- 
jayralarida 46 ta xromosoma borligini ma’lum qildilar. Bu bosqichda 
hujayraning mitoz va meyoz bo‘linishida xromosomalaming mor- 
fologiyasi hamda uning mutagen omillar ta’sirida o‘zgarishi diqqat 
markazida bo‘ldi.
Uchinchi bosqich xromosomalaming tabaqalashgan holda bo‘yash 
usullarini ishlab chiqish bilan boshlangan. Bu usul har bir xromoso- 
mani morfologik, funksional jihatdan aniqlash imkonini berdi.
Xromosomalami mikroskop ostida ko‘rish uchun gimza yoki 2% 
asetoorsein, asetkarmin kabi ranglar bilan bo‘yaladi. Bu ranglami 
qo‘llash oqibatida xromosomalar, ulaming ayrim qismlari zichligi- 
ning